تابهحال در مورد بیش فعالی در کودکان زیاد صحبت شده و بیشتر افراد با این اختلال آشنایی دارند ولی بسیاری از شما نمیدانید که این اختلال صرفا مخصوص کودکان نیست و در بزرگسالان هم دیده میشود. نکتهی مهمی که باید به آن توجه کنید این است که معمولا ظهور بیش فعالی در بزرگسالی در افرادی رخ میدهد که در کودکی هم به آن دچار بودهاند. اگر میخواهید در مورد این اختلال و روشهای درمان آن بیشتر بدانید، در ادامهی مطلب با ما همراه باشید.
اختلال کمتوجهی بیش فعالی یا ADHD، اختلالی است علاوه بر کودکان، در بزرگسالان نیز رخ میدهد. مطابق بررسیها حدود ۴ تا ۵ درصد از بزرگسالان در آمریکا به این اختلال مبتلا هستند. البته معمولا درصد کمی از افراد، در فرایند تشخیص و درمان آن قرار میگیرند.
به طور معمول هر فردی که در کودکی دارای این اختلال بوده، در بزرگسالی هم دچار آن خواهد شد. ممکن است در برخی از این بیماران، به دلیل عدم تشخیص و درمان در کودکی، بعدها در زندگی به مرور زمان این بیماری در بزرگسالیشان تشخیص داده شود. با وجود اینکه برخی کودکان مبتلا به این اختلال، این مرحله را پشت سر میگذارند، ۶۰ درصدشان در بزرگسالی هنوز هم با آن درگیر خواهند بود. اختلال کمتوجهی بیش فعالی که در ادامه بهطور خلاصه بیش فعالی در بزرگسالان» نامیده میشود، در ن و مردان بهطور مساوی، بروز میکند.
در صورت ابتلا به بیش فعالی بزرگسالان، احتمالا در انجام فعالیتهای زیر با مشکل مواجه خواهید بود.
میزان مشکلاتی که این چالشها در زندگیتان ایجاد میکنند یا حتی اینکه با کدام مشکل مواجه شوید، در افراد مختلف متفاوت است. هیچ دو بزرگسالی که دچار این اختلال هستند، علائم و چالشهای مشابه نخواهند داشت. برای مثال شما ممکن است در موضوع مورد علاقهتان انگیزه و اشتیاق داشته باشید یا قادر به تمرکز باشید، بعضی از مبتلایان به این اختلال ممکن است منزوی و ضداجتماعی باشند، درحالیکه برخی نیز اجتماعی هستند و با دیگران به راحتی رابطه برقرار میکنند.
مبتلایان به این اختلال به طور معمول در مدرسه با مشکلاتی مواجه بودهاند. برای مثال؛
لازم است برای تشخیص این اختلال به روانپزشکی مراجعه کنید که در زمینهی درمان و تشخیص بیش فعالی بزرگسالان تجربه داشته باشد. در این صورت پزشک با استفاده از یکی یا ترکیبی از روشهای زیر به تشخیص بیماریتان اقدام خواهد کرد.
متخصصان، سن خاصی را برای تشخیص اولین علائم بیش فعالی بزرگسالان تعیین نکرهاند، ولی در این نکته توافق وجود دارد که در بزرگسالی، این اختلال ناگهانی ظاهر نخواهد شد. به همین دلیل معمولا پزشک متخصص در مورد رفتارها و علائمی که در کودکی داشتهاید، سوالاتی مطرح و مواردی را بررسی میکند. برای مثال:
در صورت تشخیص اختلال بیشفعالی بزرگسالان توسط پزشکتان ، لازم است با همکاری هم، یک برنامهی درمانی مخصوص خودتان را طراحی کنید. که میتواند شامل دارو، جلسات درمانی، ارائهی اطلاعات بیشتر در مورد اختلال و یادگیری روشهای برخورداری از حمایت خانواده باشد.
با رعایت این موارد زیر نظر پزشک قادر خواهید بود که بر چالشهای این اختلال در زندگی روزمرهتان غلبه کنید و احساس بهتری داشته باشید.
تکتهی قابل توجه این است که پزشک برای تجویز یک برنامهی درمانی مؤثر و کامل برای شما، باید کاملا از همهی شرایطتان مطلع باشد. چون افراد مبتلا به این اختلال، معمولا شرایط مختلف و اختلالهای دیگری را هم تجربه میکنند. برای مثال ممکن است اختلال وسواس فکری عملی، اختلال در یادگیری، اضطراب یا سایر اختلالهای خلقی یا حتی وابستگی به الکل و مواد مخدر هم داشته باشید.
معمولا برای بزرگسالانی که به اختلال بیش فعالی مبتلا هستند، داروهای محرک تجویز میشود. تحقیقات نشان دهندهی بهبود قابل توجه در علائم دو سوم از بزرگسالان مبتلا به اختلال بیش فعالی، پس از مصرف این داروها است. نمونههایی از داروهای محرک شامل:
احتمال دارد که پزشکان برای بیش فعالی داروهای غیرمحرک هم تجویز کنند. در واقع ممکن است این داروها به تنهایی یا همراه با داروهای محرک تجویز شوند. داروهای غیرمحرک عبارت است از:
احتمالا برنامههای درمانی شما به غیر از دارو شامل موارد زیر نیز هست:
با انجام فعالیتهای زیر خودتان میتوانید تاحدی موفق به کنترل و مدیریت اختلال بیش فعالی شوید زندگی عادی و دور از هر مشکلی داشته باشید:
1. مصرف داروهای تجویز شده طبق دستور پزشک
هر نوع داروی تجویزی توسط پزشک متخصص برای درمان اختلالاتی که با آنها مواجهاید را درست طبق دستور پزشکتان مصرف کنید. در صورت فراموش کردن یک بار خوردن دارو، لازم نیست دفعهی بعد برای جبران، دوز دارو را دو برابر کنید. در صورت بروز هرگونه مشکل یا عوارض جانبی، در اولین فرصت آن را با پزشک خود مطرح کنید.
2. تخلیهی انرژی اضافه
اگر احساس بیقراری یا داشتن انرژی اضافه دارید، با انجام فعالیتهایی مانند تمرینات ورزشی یا سرگرمی مورد علاقهتان، این انرژی اضافه را تخلیه کنید.
3. برنامهریزی
با تهیهی فهرستی عملی و منطقی از کارهای روزانهتان، تلاش کنید که تکتک این وظایف را به انجام برسانید. از دفترهای برنامهریزی روزانه استفاده کنید، برای خودتان یادداشت بگذارید و حتی در صورت وم با استفاده از یادآور ساعت انجام وظایف مختلف را به خودتان یادآوری کنید.
4. تنفس آرام
اگر به واکنشهای پرخاشگرایانه مانند بحث با دیگران گرایش دارید، این برانگیزش را کنترل و متوقف کنید. برای مثال، قبل از هر واکنشی، درحالیکه به آرامی نفس میکشید، تا ده بشمارید. اشتیاق برای این رفتارهای ناگهانی معمولا با انجام این تکنیک به همان سرعت که ایجاد میشوند، از بین میرود.
5. کمک گرفتن از دیگران
همهی ما گاهی نیاز داریم تا از دیگران کمک بگیریم. پس از درخواست کمک از دیگران، نترسید. در صورت داشتن تفکرات و رفتارهای مخرب، برای کنترل آنها از ایدهها و روشهای مشاور کمک بگیرید.
6. حذف عوامل ایجادکنندهی حواسپرتی
اگر در اطرافتان عواملی وجود دارد که حواستان را پرت میکند، مانند صدای محیط، تلویزیون یا موسیقی، یا از هدفون استفاده کنید، یا به مکان آرامتری بروید یا از اطرافیانتان بخواهید که محیط آرامتری برایتان فراهم کنند تا شما قادر به تمرکز کردن باشید.
معمولا برای بیشتر افراد تفاوت میان استرس و اضطراب مشخص نیست. حتی بیشتر افراد فکر میکنند هر دو یک چیز هستند و این دو واژه را بهجای یکدیگر استفاده میکنند. با وجودی که هر دو واژهی استرس و اضطراب برای بیان احساسات و افکار منفی بهکار میروند، ولی در واقع دو اختلال روانی جدا از هم هستند. درک تفاوت استرس و اضطراب، نیاز به دقت زیادی دارد و شاید دلیل اینکه مردم تفاوتی بین استرس و اضطراب قائل نمیشوند، این باشد که نشانههای جسمانی که در هنگام استرس و اضطراب حس میکنند همسان است. علائم مختلفی مانند افزایش ضربان قلب، تنش و ناراحتی در ماهیچهها، و بیخوابی ممکن است هنگام وقوع هر دوی این حالات نمود پیدا کند. در این مقاله تفاوت استرس و اضطراب را بررسی خواهیم کرد تا شما با شناخت دقیق هر یک از این اختلالات بتوانید زودتر به مشکل خود پی ببرید و حالتان را سریعتر خوب کنید.
روشنترین تفاوت میان استرس واضطراب این است که استرس دلیل مشخصی دارد، ولی برای اضطراب دلیل خاصی نمیتوان یافت. به علاوه استرس معمولا، تجربهای موقتی است، در حالی که اضطراب، یک مشکل دائمی و رایج دربارهی سلامت روح و روان افراد است.
استرس واکنش بدن در برابر تغییرها و چالشهاست و از نظر مدت زمان و شدت، در افراد مختلف متفاوت است. اضطراب، حالتی از احساس هراس و ترس و نگرانی است. زمانیکه مرز میان استرس و اضطراب در نظرتان بسیار باریک شد، به خودتان یادآوری کنید که استرس میتواند محرکی برای ایجاد اضطراب باشد و اضطراب میتواند یک نمود بیرونی از استرس حاد باشد.
استرس واکنشی به مشکلات و فشارها، و اضطراب واکنشی به استرسها است. ولی غالبا افرادی که اضطراب دارند، معمولا تحت فشار عوامل استرسزای بیرونی نیز هستند. پس برای شناسایی دقیق تفاوت میان استرس و اضطراب، باید بهدقت حالواحوال خود را بررسی کنید. اگر عواملی مانند فشار امتحان، پروژههای کاری، تکالیف مدرسه یا انتظارات بیش از حد اطرافیانتان منجر به خستگی و آشفتگیتان شده است، پس دچار استرس شدهاید.
ولی در صورتی که به طور کلی احساس ترس و ناراحتی وجودتان را احاطه کرده است، و بیش از اینکه نگران امروزتان باشید، از آیندهتان هراس دارید، یا اگر عاملی که باعث نگرانیتان شده بهطور روشن و از نزدیک در زندگیتان تأثیرگذار نیست، یا علت نگرانیهایتان را درک نمیکنید؛ باید گفت بیشتر دچار اضطراب هستید تا استرس. مطابق تعاریف علمی متخصصان، استرس به معنی احساس قرارگرفتن تحت فشارهای روانی و احساسی است، درحالیکه اضطراب، احساسی است شامل نگرانی، ناراحتی، و ترس.
استرس زمانی به پایان خواهد رسید که رویدادی که آن را ایجاد کرده، تمام شود. اگر صرفا دچار استرس هستید، برای رفع آن باید منبع و عامل اصلی این استرس را پیدا و برای رفع آن تلاش کنید.
دیوید اشپیگل (David Spiegle) استاد علومرفتاری و روانپزشکی دانشگاه استنفورد در مورد تفاوت میان این دو اختلال میگوید: تفاوت کلیدی میان استرس و اضطراب، در احساس درماندگی است… اراده داشته باشید و با استرستان مبارزه کنید. همین مبارزه از احساس درماندگی شما خواهد کاست.» جالب است بدانید استرس در بیشتر مواقع با اقدامی عملی برطرف میشود، اما حل مشکل اضطراب به مشاوره، دارودرمانی و مراجعه به متخصص نیاز دارد.
به طور کلی داشتن اضطِراب در زندگی افراد اجتنابناپذیر است و همه ما تاکنون سطحی از اضطراب را تجربه کردهایم. گاهی مشکلات کاری و شبیه به آن به اضطراب، بیخوابی و حتی ترسهای مرضی اجتماعی منجر میشوند. ولی اگر خودتان مشکلاتتان را مدیریت و با آنها مقابله نکنید، تجربهی استرس و اضطراب در زندگیتان همیشگی خواهد بود. برای مثال در مورد مشکلات کاری، حتی اگر برای برطرف کردن اضطرابی که برایتان بههمراه میآورد، تصمیم به ترک آن شغل هم بگیرید، مطمئن باشید در شغل بعدی نیز با استرسها و اضطرابهای جدیدی مواجه خواهید شد.
همواره به خودتان یادآوری کنید که استرس و اضطراب در زندگی همه وجود دارند. پس شما با مسئلهای دشوار و غیرقابل حل مواجه نیستید. باید بدانید استرس بر اثر عاملی بهوجود میآید که شما را تحت فشار قرار داده، و استمرار آن عامل موجب وقوع اضطراب میشود. در واقع اضطراب، حالت ناخوشایندی از احساسات است که حتی پس از رفع عامل استرس هم باقی میماند. استرس میتواند به اضطراب منجر شود.
با توجه به این که استرس موتور محرکهی اضطِراب است، ولی بهتر است توجه داشته باشید زمانی که اضطراب مزمن و دائمی شود، لازم است حتما بهطور ویژه و صرف نظر از اینکه نتیجهی استرس است، اقدام به درمان آن شود.
معمولا طرافیان افراد برای حل مشکل اضطرابشان به اشتباه سفر، مهمانی و تفریح را توصیه میکنند. ولی این راهکارهای موقتی در درمان اضطرابِ مزمن و اساسی موثر نیست. فردی که استرس دارد، از علت آن مطلع است، ولی اضطِراب به دلیل عدم آگاهی نسبت به علت آن، به مشکل بزرگی تبدیل خواهد شد.
بیشتر علائم استرس و اضطراب، یکی و مشابه هستند. مانند کجخلقی، اختلال در خواب، ازدسترفتن تمرکز و ناراحتی در ناحیه معده. ولی مورد متمایزی که باید به آن توجه کنید، نگرانی و هراس همیشگی در اضطراب است. تمام مشکلات مربوط به اضطراب یک اشتراک دارند: ترس و نگرانی همیشگی و بیدلیل مخصوصا در مورد مسائلی که هنوز روی ندادهاند. مثلا: اگر مدیرم عوض شود و مدیر جدید مرا اخراج کند، نمیتوانم کرایه خانهام را پرداخت کنم و صاحبخانه مرا بیرون میاندازد.» از خودتان بپرسید چرا باید برای مشکلی که هنوز پیش نیامده و احتمال وقوع آن کم است، رنج ببرید؟
اولین گام برای درمان استرس و اضطراب، تشخیص آنها از یکدیگر است. به دلیل اینکه درمان این دو اختلال با هم تفاوت اساسی دارد و اقدام مناسب برای درمان آنها موجب بازگشت سلامت روح و روان شما خواهد شد.
امروزه از عبارت حملهی پانیک» هم بهاشتباه در مورد اضطراب و استرس نام برده میشود. واقعیت این است که هر شوک و وحشت ناگهانی بهمعنای پانیک نیست. بلکه حملهی پانیک، بهمعنای هجوم ناگهانی نگرانی و ترس بسیار شدید است.
علائم حملات پانیک معمولا بهشکل افزایش ضربان قلب، عرقکردن، لرزش، درد در قفسهی سینه، حالت تهوع، احساس خفگی، سردی و بیحسی در دستها و صورت نمود مییابد.در این حملات فرد فکر میکند که دچار سکته شده است. حملات پانیک معمولا به طور ناگهانی ایجاد میشوند و زمان آنها بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه است. برخی نشانههای بیرونی آن هم ممکن است در حدود ۱ ساعت به طول بینجامد.
معمولا افراد پس از وقوع این حملات برای اولینبار، آن را با حملهی قلبی اشتباه میگیرند و به اورژانس مراجعه میکنند. این نشان میدهد که حملات پانیک بسیار جدیتر از شوک و ناراحتیهای کوچک روزمره هستند. حملات پانیک نتیجهی اضطرابِ مزمن هستند و لازم است به تفاوت آنها با استرس و اضطراب توجه شود.
اگر تاکنون حملات پانیک را تجربه کرده باشید، بهتر است بدانید که جرئی از نشانههای اضطِراب است و برای درمان آن باید به متخصص مراجعه کنید. حل این مشکل بهتنهایی امکانپذیر نخواهد بود. از افرادی که به آنها اعتماد دارید، کمک بگیرید. حتی صحبت کردن باعث میشود احساس بهتری پیدا کنید. برای رفع مشکلات روحی و روانی لازم است قاطعانه تصمیم بگیرید و با تکیه بر اراده درونیتان، برای رفع آنها اقدام کنید. نداشتن استرسها و اضطرابها در دنیای امروزه تقریبا غیرممکن است، اما شما میتوانید با اعتمادبهنفس و اراده بر آنها غلبه کنید.
اگر شما هم هر روز صبح با استرس از خواب بیدار میشوید، باید بدانید که اضطراب صبحگاهی ریشههای روانی دارد و بسیار شایع است. این اضطراب، تعریف بالینی ندارد، اما معمولا آن را اضطرابی میشناسند که بلافاصله بعد از بیداری یا در ساعت اولیهی بیداری در افراد ایجاد میشود. در این مقاله، انواع مختلف اضطراب صبحگاهی، علل ایجاد آن و در نهایت، چند نکتهی کاربردی برای کاهش و رهایی از آن را شرح خواهیم داد.
اضطراب صبحگاهی به میزان شدیدی استرسزا است، چون باعث میشود فرد روزش را به بدترین شکل ممکن شروع کند. مواردی مانند اختلال وسواس فکری یا اختلالات اضطرابی که حالتی شدیدتر هستند نیاز به درمان و مراجعه به متخصص مغز و اعصاب دارند. ممکن است اضطرابِ صبحگاهی در طول روزهایی از بین برود، اما معمولا چون فرد روزش را با اضطراب صبحگاهی شروع میکند، تا زمانی که می خواهد مجددا به رختخواب برود هم میزان بالایی از استرس را با خود حمل خواهد کرد.
معمولا اضطرابهای صبحگاهی صرفا اضطراب عمومی هستند. شما تنها با احساس اضطراب یا استرس در مورد روزی که پیش رو دارید و بدون داشتن حملهی عصبی بیدار میشوید.
اما برخی از انواع اضطرابِ صبحگاهی وجود دارند که همراه با حالتهای شدید سایر اختلالات اضطرابی، مثل اختلال هراس یا اختلال وسواس فکری هستند.
در بیشتر موارد، علت اضطراب فرد پیچیدهتر از آن است که قابل حدس باشد. به طور کلی اضطراب حاصل چند دهه تجربه، ژنتیک اتفاقات و انتخابهای زندگی فرد است. عواملی که به اضطراب منجر میشوند، آنقدر زیاد هستند که شاید شناسایی دقیق دلیل آن را غیرممکن کردهاند.
اما بهطور کلی، در مورد اضطرابِ صبحگاهی موضوع کمی سادهتر است، به دلیل اینکه وما و به تنهایی نوع خاصی از اضطراب محسوب نمیشود، بلکه یک واکنش به اضطرابی است که میتواند چند علت احتمالی داشته باشد. علتهای احتمالی اضطراب عبارتاند از:
شایعترین دلیلی که موجب اضطرابِ صبحگاهی در افراد میشود، این است که همواره در طول روز اضطراب دارند. پس از بیدار شدن از خواب، بدنشان سرشار از اضطراب در این مورد میشود که روزشان چگونه خواهد بود. این موضوع بهویژه در افرادی که شغلهای پر استرسی دارند، شایعتر است. اما این امکان هم وجود دارد که فرد با احساس وحشت یا حملات پانیک (که فرد از شدت اضطراب احساس مرگ و سکته دارد ) و سایر استرسهای روزانه نیز مواجه شود. بیدار شدن از خواب موجب میشود، بدن بهخاطر احتمال داشتن یک روز پراسترس احساس ناراحتی کند و این احساس ناراحتی در قالب اضطرابِ صبحگاهی خود را نشان میدهد.
برخی افراد بلافاصله پس از بیدارشدن به سراغ قهوه یا غذای چرب میروند. مصرف این مواد منجر به افزایش عصبی بودن، اضطراب و استرس در زمان صبح میشود. البته نوشیدن مقدار کم قهوه معمولا باعث اضطراب نمیشود، ولی گاهی میتواند موثر باشد. این مواد همچنین ممکن است در بعضی افراد باعث بروز سردرد شوند که بر شدت آشفتگی آن ها میافزاید.
داشتن اضطراب و استرس بر عادتهای خواب هم تأثیر منفی دارند، و حتی منجر به داشتن خواب باکیفیت پایین هم میشود. با احتمال بالایی افرادی که خوب نمیخوابند، با اضطراب بیشتری هم بیدار خواهند شد، چون بدنشان در تلاش برای بازیابی خود از استرسهای گذشته است. کابوسها و حملههای هراس احتمالی در طول شب هم میتوانند به احساس استرس و اضطراب بعد از بیداری شدت ببخشند.
با وجودی که اغلب افراد به دلیل فشارهای استرسزا در ادامهی روز اضطراب را تجربه میکنند، فقط برخی افراد دچار اضطرابِ صبحگاهی میشوند، به دلیل اینکه صبح روزهای گذشته استرس زیادی را تحمل کردهاند. برای مثال، اگر برای چند روز متوالی در هنگام صبح و پس از بیدار شدن با همسرتان جروبحث کرده باشید، احتمالا بدنتان با این هشدار بیدار میشود و این بیدارشدن اضطرابهای بیشتری به دنبال خواهد داشت.
واقعیت این است که در بیشتر موارد، اضطرابِ صبحگاهی به این دلیل ایجاد میشود که از نظر ذهنی در مورد اضطرابی که قرار است در طول روز تجربه کنید، هراس دارید. این امر نتیجهی وجود اضطراب مستمر در زندگی است، و متأسفانه میان آنهایی که دارای علائم اضطراب هستند، بسیار شایع است.
مشکل دیگری که وجود دارد ماندگاری اضطرابِ صبحگاهی است. اگر یکبار صبحتان را با احساس اضطراب شروع کنید، احتمال اینکه هر روز صبح دوباره آن را احساس کنید، زیاد است. چون بدنتان با نگرانی در مورد اضطرابی از خواب بیدار میشود که منتظر تجربهی آن از طرف شماست. درمان این مشکل بدون کمک گرفتن یا تغییر در سبک زندگی، دشوارتر خواهد بود.
برای رفع اضطرابِ صبحگاهی لازم است موارد زیر را در نظر بگیرید:
این قدم بسیار اهمیت دارد. لازم است اطمینان یابید که با تمام وجود آمادهی مواجهه با هر روزتان هستید و استرس زیادی را تجربه نخواهید کرد. اضطرابِ صبحگاهی رابطهی مستقیمی با میزان علاقهی شما به روز پیش رویتان دارد. اگر فکر کنید که روزتان پراسترس خواهد بود، اضطرابتان هم افزایش مییابد. برای انجام بهتر این گام، ابتدا لازم است دلیل استرستان را کشف کنید.
اگر شغلتان با استرس زیادی همراه است، بهدنبال راههای لذت بردن از آن باشید. حتی اگر در یکی از بدترین شغلهای دنیا هم کار کنید، میتوان راههایی برای افزایش کیفیت کارتان یا افزایش لذت بردن از آن پیدا کرد. سعی کنید انجام کار را برای خودتان جالبتر کنید تا استرسی که تجربه میکنید، کاهش یابد.
افرادی که در رابطه با همسرشان مشکل دارند، حتما باید به این مشکلات رسیدگی کنند. اگر منفعل باشید و انتظار حل شدن خودبخودی همهچیز را داشته باشید، به جایی نخواهید رسید. اگر در طول روز آنقدر استرس دارید که با اضطرابِ صبحگاهی از خواب بلند میشوید و واقعا به دنبال رفع آن هستید، لازم است به سرعت تغییراتی در سبک زندگیتان ایجاد کنید.
شاید دلیل استرستان حس یکنواختی و خوش نگذراندن در زندگی است. در این صورت لازم است برای رفع این مسئله، تغییراتی در برنامههای زندگیتان ایجاد کنید. به باشگاههای ورزشی بروید و وقت بیشتری با دوستانتان بگذرانید. هر کاری که میخواهید انجام دهید، لذت بردن از آن را هم در نظر داشته باشید.
همهی این مثالها فقط برای نمونه هستند. آنچه در نهایت برای انجامش تصمیم میگیرید، باید بر مبنای دلیل ایجاد استرس و اضطرابتان باشد. فقط در این صورت است که میتوانید اطمینان یابید قدمهای لازم برای مقابله با آن را برداشتهاید. اما در طول این فرایند به خودتان یادآوری کنید که رسیدگی به استرستان، بهترین راه برای اطمینان از این است که دیگر بیدار شدن با اضطراب صبحگاهی را به یک روز پراسترس پیوند نمیزنید.
راهکار دیگری که میتوانید انجام دهید ورزش است. ورزش کردن را به عنوان اولین کاری که هر روز صبح باید انجام دهید، برنامهریزی کنید. ورزش، بهویژه پیادهروی سریع، اگر از لحاظ فیزیکی قادر به انجامش باشید، موجب از بین رفتن هورمونهای استرس و آزادسازی انتقالدهندههای عصبی در مغزتان را میشود. به علاوه ماهیچههایتان را خسته میکند و به طور کلی منجر به بهبود کلی سلامت ذهنی و جسمیتان خواهد شد.
پژوهشها همواره ثابت کردهاند که ورزش روزانه به اندازهی برخی داروهای مهم کاهندهی اضطراب یا حتی قدرتمندتر از آنها عمل میکند. وقتی صبح بیدار میشوید، بدنتان انرژی زیادی در زمان استراحت و خواب ذخیره کرده و همهی این اضطراب باید کاهش پیدا کند تا روز بهتری داشته باشید. ورزش پس از بیداری، مثل دویدن، دوچرخهسواری یا هر فعالیت دیگری که میتوانید انجام دهید، سریعترین و بهترین روش برای کاهش قابل ملاحظهی اضطراب است.
گاهی اضطراب صبحگاهی از تفکر منفی ناشی میشود. کسی که اضطرابِ صبحگاهی دارد، با این ذهنیت از خواب بیدار میشود که قرار است روز پراسترسی را تجربه کند و همین تفکر به اضطراب منجر میشود. شاید خود فرد متوجه شکلگیری چنین ذهنیتی نباشد، اما در واقع تفکر منفی بر احساس اضطراب در شروع روز موثر است.
اگر شما هم چنین حالتی دارید، لازم است خودتان را متعهد به انجام تمرینهای تفکر مثبت کنید. البته در نظر داشته باشید که اثرگذاری این تمرینها برای برخی افراد ماهها زمان خواهد برد، اما تاثیر آن در افزایش تفکر مثبت ثابت شده است. در این صورت در زمان بیدار شدن، آنقدرها هم از آغاز روز وحشت نخواهید داشت. برخی از این تمرینها عبارتند از:
جملههای تأکیدی برای همه تاثیر ندارند، اما میتوانند مفید باشند. در واقع جملههای تأکیدی، عبارتهای مثبتی هستند که باید در زمانی که حس خوبی ندارید، مدام برای خودتان تکرار کنید. شاید در ابتدا بی فایده یا حتی احمقانه بهنظر برسند، اما در بلندمدت دیدگاهتان به زندگی را بهبود خواهند داد.
چه خودتان این کار را انجام دهید یا از دوستتان بخواهید برایتان انجام دهد، به هر حال باید هر روز صبح که از خواب بیدار میشوید، یادداشت مثبتی جایی در خانه قرار داده شده باشد. این یادداشتها باید هر روز تغییر کنند و شامل عبارتهایی شبیه به امروز لبخند بزن» یا کارت عالیه»! باشند. این یادآوریهای صبحگاهی شاد هم عملکردی شبیه به جملههای تأکیدی دارند؛ تنها تفاوتشان این است که جالبتر هستند و میتوانند مطابق علایقتان باشند.
یکی دیگر از کارهای مفید این است که هر شب یا هر روز صبح، دربارهی اتفاقات فوقالعادهای که در زندگیتان تجربه کردهاید یا قرار است تجربه کنید، در یک دفترچه بنویسید. برای انجام این کار باید نگرش منفیتان را بهحداقل برسانید تا مجبور شوید به چیزهای مثبت فکر کنید. با گذشت زمان در طول روز چیزهای مثبت بیشتری خواهید دید.
در نهایت، لازم است برای خودتان هدف تعیین کنید. این کار برای مواقعی که فکر میکنید انگار هیچ راهی در زندگی ندارید، بسیار مفید است. یک هدف کلی به همراه اهداف کوچکتر در زیر آن فهرست کنید. هر کدام از این اهداف کوچک باید تاریخی داشته باشند که در آن زمان محقق شود. همهی این موارد را در یک تقویم مشخص کنید. هدف گذاری باعث ایجاد انگیزه در هر روزتان و کمک به مقابله با برخی از دلایل اصلی اضطراب و منفینگری میشود.
آیا این کارها بهسرعت حال مثبتی در شما ایجاد میکنند؟ دادن پاسخ مثبت به این پرسش دشوار است. اما هرچه مثبتتر باشید، احساس بهتری نسبت به روزتان خواهید داشت و هرقدر احساس بهتری داشته باشید، احتمال کاهش اضطراب صبحگاهیتان بالاتر خواهد رفت.
در نهایت، مهمترین قدم، مقابله با اضطرابتان است. اکثر افراد در زمان صحبت در مورد کنترل اضطرابشان، بهدنبال رفعورجوع سریع آن هستند. اما کاهش اضطراب اصلا چیزی نیست که در کوتاه مدت و یک شبه حاصل شود. چه بخواهید خودتان در خانه به درمان اضطرابتان اقدام کنید یا از دیگران و حتی پزشک متخصص کمک بگیرید، باید مطمئن باشید که به زندگی بدون اضطراب متعهد هستید. اگر در این کار مداومت داشته باشد، مطمئنا کمتر به اضطراب صبحگاهی دچار خواهید شد.
بیشتر افراد مبتلا به صرع قادر به کنترل و مدیریت این بیماری هستند. موفقیت در مدیریت و درمان صرع تا حد زیادی به شدت علائم صرع ، سلامت عمومی فرد و شیوهی پاسخگویی او به درمان بستگی دارد. برخی روشهای درمان صرع عبارتند از:
داروهای ضد صرع (ضد تشنج و انعقاد): در صورتی که این داروها مطابق با تجویز پزشک متخصص مغز و اعصاب مصرف شوند، تاثیر خوبی در کاهش تعداد تشنجها دارند و حتی در برخی افراد میتوانند تشنج را به طور کامل حذف کنند.
رژیم کتوژنیک: این رژیم غذایی با داشتن چربی زیاد و کربوهیدرات کم، مناسب بیمارانی است که نتیجهی موثری از درمانهای دیگر دریافت نکردهاند.
محرک امواج عصبی یا VNS: با قرار دادن این وسیله زیر پوست سینه اعصاب گردنی تحریک و از تشنج جلوگیری خواهد شد.
جراحی مغز: در این روش، جراح بخشی از مغز که موجب تشنج است را برداشته یا اصلاح میکند.
پژوهشگران همچنان به تحقیقاتشان ادامه میدهند تا بهترین روش درمان صرع را بیابند. برای مثال تحریم مغزی یکی از درمانهایی است که در آینده به کار گرفته خواهد شد. در این روش الکترودی درون مغز و ژنراتوری درون سینه قرار داده میشود. امواجی که ژنراتور به سمت مغز ارسال میکند موجب کاهش تعداد تشنجها میگردد. یکی دیگر از روشهای در حال مطالعه ساخت دستگاهی مشابه دستگاه تنظیمکننده ضربان قلب است که با بررسی الگوی فعالیتهای مغزی و ارسال شارژ الکتریکی یا دارو به مغز تشنج را متوقف خواهد کرد. به علاوه روشهای کمتهاجمی جراحی و پرتوجراحی نیز در حال بررسی و مطالعه بیشتر نوسط محققان هستند.
همانطور که گفتیم، اولین گزینه برای درمان صرع استفاده از داروهای ضدتشنج است. البته این داروها با تاثیر بر انتقالدهندههای عصبی و کاهش فعالیتهای الکتریکی منجر به تشنج، فقط موجب کاهش شدت و تعداد تشنجها میشوند و توانایی توقف یک تشنج در حال وقوع را ندارند. روش جذب این داروها به این صورت است که ابتدا از طریق معده جذب شده و پس از ورود به جریان خون، به مغز میرسند. در نهایت نیز با عبور از مجاری هاضمه از طریق ادرار از بدن خارج میشوند.
داروهای ضدتشنج موجود در بازار بسیار متنوع هستند. برخی از رایجترین داروها عبارتند از:
معمولا برای کودکانی که به صرع مبتلا هستند، رژیم غذایی کتوژنیک توصیه میشود. این رژیم غذایی حاوی چربی زیاد و کربوهیدرات اندک است و بدن را وادار به فرایند کتوسیز (ketosis) میکند. یعنی بدن بهجای گلوکز از چربی برای تولید انرژی استفاده خواهد کرد. البته لازم است افرادی که این رژیم را رعایت میکنند بهخصوص کودکان، برای حفظ توازن و تعادل بدنی حتما تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه قرار داشته باشند، چون رژیم کتوژنیک مستم ایجاد توازن میان چربی، کربوهیدرات و پروتئینها است.
اثربخشی و نتیجهی این رژیم برای همهی بیماران یکسان نیست. برای بعضی از انواع تشنجها موثرتر است و در صورت رعایت درست و کامل، موجب کاهش تعداد تشنجها میشود.
رژیم دیگری که بیشتر برای نوجوانان و بزرگسالان موثر است، اتکینز تعدیلشده» نام دارد. در این رژیم هم تمرکز اصلی بر میزان مصرف چربی زیاد و مقدار مصرف کربوهیدرات تحت کنترل است. در 50درصد از بزرگسالانی که از رژیم اتکینز استفاده کردهاند، دفعات تشنج تنها پس از چند ماه مصرف کاهش یافته است. با توجه به اینکه رژیمها حاوی چربی و مقدار کمی فیبر هستند، یبوست از عوارض احتمالی آنها خواهد بود. لازم است پیش از شروع هر رژیم غذایی با پزشکتان م کنید تا از جذب مواد مغذی لازم و حیاتی برای بدن مطمئن شوید. توجه داشته باشید که در همهی انواع رژیم غذایی عدم مصرف غذاهای فرآوریشده مفید خواهد بود.
در مواردی که دارودرمانی تاثیری در کاهش و کنترل تشنجها نداشته باشد، گزینهی جراحی در نظر گرفته میشود. رایجترین روش جراحی به منظور درمان صرع تکهبرداری یا جراحی لوبکتومی موقتی است. به این صورت که با برداشتن تکهای از مغز که علت بروز تشنج است ( معمولا بخشی از لوب گیجگاهی) زمینهی توقف تشنجها فراهم میشود. گاهی در حین این عمل جراحی فرد هوشیار نگه داشته میشود تا پزشکان از برداشتن قسمتهایی از مغز که با عملکردهای مغزی مانند بینایی، شنوایی، تکلم و حرکت در ارتباط هستند، پرهیز کنند.
اگر قسمتی از مغز که دلیل ایجاد تشنج است خیلی بزرگ یا حیاتی باشد از روش جراحی دیگری با نام برشهای چندگانه زیر نرم شامهای (M.S.T) استفاده میشود. در این روش جراحی برای ایجاد وقفه در مسیر عصبی، برشهایی در مغز ایجاد میشود که موجب توقف گسترش تشنج به سایر بخشهای مغز خواهد شد. بنابراین بیماران پس از این جراحیها قادر به کاهش یا حتی توقف کامل مصرف داروها هستند.
البته هر عمل جراحی عوارض خاص خود را نیز دارد. گاهی این جراحیها موجب ایجاد عوارض و پیامدهای ناشی از بیهوشی، خونریزی و عفونت یا تغییرات شناختی در فرد میشوند. قبل از اقدام برای جراحی، حتما در مورد مزایا و معایب آن اطلاعات کامل کسب و با پزشکتان م کنید.
معمولا کودکان مبتلا به صرع بیش از سایر کودکان با مشکلات رفتاری و یادگیری مواجه میشوند، بااینحال هنوز وجود ارتباط کاملا مشخص میان صرع با رفتار و یادگیری ثابت نشده است. آمارها نشان میدهد که ۱۵ تا ۳۵ درصد از کودکانی که به مشکلات ذهنی دچارند صرع را هم تجربه میکنند. بنابراین احتمال یکسان بودن ریشهی این مشکلات وجود دارد. همچنین سردرد یکی از شایعترین شکایت بیماران مبتلا به صرع مقاوم به درمان است. به منظور درمان سردرد در این بیماران لازم است ارتباط و شیوع انواع سردرد در آنها بررسی شود.
به طور کلی نیز در برخی افراد، دقایق یا ساعاتی قبل از وقوع تشنج تغییرات رفتاری بهوجود میآید که دلیل آن فعالیت غیرعادی مغز در اثر تشنج است. این تغییرات رفتاری شامل موارد زیر هستند:
مصرف داروهای ضدتشنج نیز بر رفتار بیماران اثرگذار است. معمولا این مشکل با تغییر یا تنظیم مصرف دارو حل میشود. لازم است مشکلات و تغییرات رفتاری با پزشک در میان گذاشته شوند. پیگیری روشهای درمان صرع نیز میتواند بهشکل انفرادی، خانوادگی و همراه با گروهی از بیماران صورت گیرد.
صرع بیماری مزمنی است که در بسیاری از ابعاد زندگی فرد تاثیر منفی دارد. به دلیل غیر قابل پیشبینی بودن زمان وقوع تشنج، فعالیتهای روزانه و استقلال فرد مبتلا بهشدت تحت تأثیر قرار میگیرد. برای مثال موقعیتهایی مانند تردد از یک خیابان شلوغ برای فرد مبتلا خطرناک خواهد بود. به همین دلیل در برخی کشورها برای رانندگی افراد مبتلا به صرع ممنوعیتهای قانونی وجود دارد. البته این قوانین در مناطق مختلف متغیر است.
دیگر مشکلات این بیماری شامل موارد زیر است:
علاوه بر روش درمانی مناسب و پیگیری و مراجعه منظم به پزشک، رعایت موارد زیر نیز میتوانند مفید باشند:
روشی قطعی برای درمان صرع وجود ندارد، اما تشخیص به موقع و اقدام زودهنگام برای درمان آن بسیار اهمیت دارد. به دلیل اینکه از بروز آسیبهای حاد مغزی ناشی از تشنجهای طولانیمدت و کنترلنشده و مرگ بیدلیل و ناگهانی در بیمار جلوگیری میکند. صرع و بهطورکلی، تشنجها با کمک دارودرمانی بهخوبی قابل کنترل و مدیریت هستند. بنابراین، درمان صحیح و مناسب نقش مهمی در بهبود وضعیت بیمار ایفا میکند و کیفیت زندگیاش را به میزان قابل توجهی تحت تأثیر قرار خواهد داد.
در مورد جراحی نیز همانطور که قبلا گفتیم ۲ نوع جراحی مغزی انجام میشود. در روش اول با برداشتن ناحیهای از مغز که موجب ایجاد تشنج است، به کاهش و توقف تشنجها کمک میشود. در صورتی که ناحیهی مسئول در ایجاد تشنجها در مغز بزرگ و حیاتی باشد، جراح با ایجاد برشهایی در مغز از روش دیسکانکشن یا قطع ارتباط مسیر عصب استفاده میکند تا از گسترش تشنج به سایر نواحی مغز جلوگیری شود.
پژوهشها نشان میدهد که در ۸۱ درصد افراد دچار صرع حاد، ۶ ماه پس از جراحی، تشنج به طور کامل یا تقریبی متوقف میشود و پس از ۱۰ سال، ۷۲ درصد از بیماران کاملا یا به شکل تقریبی دیگر دچار تشنج نمیشوند. پژوهش و مطالعه به منظور یافتن روشهای درمانی گوناگون صرع در حال توسعه است.
صرع چهارمین بیماری عصبی رایج در دنیاست که بیش از ۶۵ میلیون نفر در دنیا از آن رنج میبرند. احتمال ابتلا به صرع در همهی سنین وجود دارد، ولی بیشتر در کودکان (۳ تا ۶ سال) و افراد مسن (بالای ۵۵ سال) و به میزان نامحسوسی در مردان بیشتر از ن ظاهر میشود. تشنجهای مکرر و غیرقابل تشخیص نشانهی اصلی این بیماری مزمن هستند که از نظر شدت و ضعف علائم بروز با یکدیگر تفاوت دارند.
در صورتی که شدت تشنج قوی باشد، همراه با اسپاسم و انقباض عضلانی غیرقابل کنترل است که از چند ثانیه تا چندین دقیقه طول خواهد کشید. ولی زمان بروز تشنجهای ضعیف فقط چند ثانیه است و در این زمان بسیار کوتاه، فرد دچار عدم هوشیاری میشود، به همین دلیل به سختی قابل شناسایی هستند.
دلیل ایجاد صرع، بروز اختلال در انتقال پیامهای عصبی بین سلولهای مغز است و تاکنون درمان مشخصی برای آن شناسایی نشده، البته به کمک دارو و سایر راهکارها قابل کنترل است. با این وجود، پژوهشها نشان میدهند که یک سوم بیماران مبتلا به صرع حتی با دریافت درمانهای دارویی مختلف هم دچار تشنجهای غیرقابل کنترل میشوند. حملههای تشنجی صرع میتواند فرد را با گیجی و عدم هوشیاری مواجه کند. به نحوی که در پایان تشنج فرد حتی به یاد نخواهد داشت که چه اتفاقی برایش رخ داده است و تا مدتی احساس ناراحتی و بیماری خواهد داشت.
در صورت بروز حملات تشنجی حتما به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
در هر فردی و وابسته به شدت بیماری، صرع با نشانههای متفاوتی ظاهر میشود. ولی اصلیترین نشانهی صرع، تشنج است. انواع تشنج با توجه به علائم فعالیتهای غیرطبیعی مغز، به سه گروه زیر طبقهبندی میشوند.
این نوع تشنج با بیهوشی همراه نیست و علائم آن شامل تغییر در حواس پنجگانه، سرگیجه، انقباض و اصطلاحا مورمورشدن ماهیچهها است.
بر خلاف نوع ساده، با از دستدادن هوشیاری همراه است و نشانههای آن انجام حرکات تکرارشونده، عدم واکنش و پاسخگویی و خیره شدن به یک نقطه است.
این تشنج با تحت تأثیر قرار دادن تمام مغز در شش مدل روی میدهد:
– تشنج غیابی: به این تشنج صرع کوچک» نیز گفته میشود و اغلب در کودکان رخ میدهد. از علائم آن حرکات تکرارشونده مثل لرزش لبها، چشمکزدن و خیرهماندن نگاه به یک نقطه است. این تشنج ممکن است بصورت خوشهای رخ دهد و باعث بیهوشی کوتاه مدت شود.
– تشنج تونیک: در این نوع تشنج سفتی ماهیچهها و عضلات دیده میشود. معمولا بر عضلات کمر، بازوها و پاها تاثیر میگذارد و حتی ممکن است باعث زمین خوردن فرد شود.
– تشنج آتونیک: تشنج آتونیک نیز با از دست دادن کنترل عضلات در فرد موجب سقوط ناگهانی میشود.
– تشنج کلونیک: در این حالت ماهیچههای بازو، صورت و گردن بهشدت دچار تکانهای نامنظم، سریع و مکرر میشوند.
– تشنج میوکلونیک: در این نوع تشنج هم دست و پا دچار انقباض و پرشهای ناگهانی و غیرارادی میشوند.
– تشنج تونیک-کلونیک: این تشنج که به آن صرع بزرگ» نیز گفته میشود، شدیدترین نوع صرع است و میتواند موجب از دست دادن ناگهانی هوشیاری، تکانخوردن، لرزش و سفت شدن بدن، گازگرفتن زبان، و حتی ازدستدادن کنترل ادرار و مدفوع شود.
بروز تشنج دلایل متعددی دارد. مانند:
بعضی از محرک ها موجب ایجاد و تحریک برخی بیماری ها از جمله سردرد نیز میشوند. در بررسیهای صورت گرفته بر روی بیماران صرع موارد و موقعیتهایی مورد شناسایی قرار گرفتهاند که موجب تحریک تشنج میشوند. برخی از این عوامل عبارتند از:
علت مشخصی برای وقوع این بیماری شناخته نشده، اما دلایل متعددی میتوانند موجب تشنج شوند از جمله:
با وجود تأثیر وراثت در ابتلا به بیماری صرع و وجود صرع در خانوادهها به صورت ارثی، امکان اینکه یک فرد بر اثر عوامل ارثی به صرع مبتلا شود بسیار کم است و بسیاری از فرزندانی که والدینشان دچار این بیماری هستند، هرگز به صرع مبتلا نشدهاند. به طورکلی احتمال ابتلا به این بیماری برای هر فرد عادی تا سن ۲۰ سالگی یک درصد است. ولی برای فردی که والدینش به بیماری صرع ارثی دچار باشند، احتمال ابتلا به صرع ۲ تا ۵ درصد خواهد بود.
نکتهی قابل توجه این است که عوامل ژنتیکی موجب اثرپذیری بیشتر فرد از عوامل محیطی و محرک تشنج میشود. بررسیها نشان داده که احتمالا بیش از ۵۰۰ ژن در بروز بیماری صرع نقش دارند. در صورتی که به دلایل ژنتیکی آستانه تشنج در فرد پایین باشد، در مقابل محرکهای تشنج آسیبپذیرتر است و اگر آستانه تشنج در فردی بالا باشد، احتمال تشنج در او کاهش خواهد یافت.
روشن است که اگر والدین بنا به دلایلی مانند سکته یا ضربه به سر دچار صرع شده باشند، احتمال ابتلای فرزندان به این بیماری افزایش پیدا نخواهد کرد. توبروز اسکلروسیز و نوروفیبروماتوز از جمله بیماریهای ژنتیکیای هستند که ممکن است باعث تشنج شوند. صرع باعث نازایی نخواهد شد. تنها مشکلی که ایجاد میشود، تاثیر مصرف داروهای کنترل صرع در زمان بارداری بر روی جنین است. هرگز خودسرانه مصرف داروها را قطع نکنید و قبل از بارداری یا بهمحض اطلاع از بارداری دربارهی مصرف داروها با پزشک متخصصتان صحبت کنید. همچنین بهتر است افراد مبتلا به صرع پیش از اقدام به تشکیل خانواده با مشاور ژنتیک گفتوگو کرده و آگاهیهای لازم را کسب نمایند.
بروز تشنج مهمترین نشانهی صرع است و به طور کلی میتواند علامت یک مشکل پزشکی جدی باشد. اگر مشکوک هستید که دچار تشنج شدهاید، سریعا به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی سابقهی پزشکی و علائم شما، آزمایشهای لازم برای تشخیص نوع بیماریتان را تجویز خواهد کرد که معمولا آزمایشهایی در حوزهی اعصاب برای تعیین توانایی حرکتی و عملکرد روانی هستند.
البته پزشکان برای تشخیص قطعی بیماری صرع عوامل دیگری که موجب تشنج میشوند را هم به صورت کامل مورد بررسی قرار میدهند. به این منظور با انجام آزمایشهایی برای بررسی دقیق خون مانند شمارش کامل خون (هوموگرام) و مطالعهی شیمی خون موارد زیر آزمایش و بررسی میشود:
سایر آزمایشهای تصویربرداری از مغز برای تعیین دلایل وقوع تشنج و مشکلات مغزی عبارتند از:
طبق بررسیهای جدیدی که توسط پژوهشگران انجام شده است، یکی از روشهای تقویت ذهن و بهبود سلامت مغز و مهارتهای شناختی حل کردن معما است. نتایج یک پژوهش که به تازگی در مجلهی جهانی روانشناسی سالمندی منتشر شده، ثابت کرده است که هر چقدر افراد در سنین بیش از ۵۰ سال، بیشتر بازیها و معماهایی مثل جدول کلمات متقاطع و سودوکو حل کنند، عملکرد مغزشان کاراتر خواهد شد و هرچه انجام این فعالیت در زندگی روزمره منظمتر باشد، تاثیر بیشتری بر بهبود عملکرد مغزی و تقویت ذهن خواهد داشت.
بسیاری از مشکلات مغزی از جمله آایمر، سکته مغزی و … در سنین بالا بیشتر مشاهده میشود. در این مقاله به شرح نتایج پژوهشی میپردازیم که نشاندهندهی تأثیر حل کردن جدول و سودوکو بر سلامتی و تقویت ذهن است.
در این پژوهش که با حضور ۱۹ هزار و ۱۰۰ نفر صورت گرفته است، از افرادی که معمولا معما حل میکنند خواسته شد تا چندین آزمون شامل تستهای شناختی را به صورت آنلاین حل و نتایج را اعلام کنند. یافتهها نشان داد که هرچه افراد بیشتر عادت به حل کردن انواع معماها، مثل جدولهای مختلف و سودوکو داشته باشند، در آزمونهای ارزیابی توجه، استدلال و حافظه عملکرد بهتری از خود نشان میدهند. مطابق با این بررسی، عملکرد مغز افرادی که اهل حل کردن معما هستند، برابر با عملکرد مغز اشخاصی است که حداقل ۱۰ سال جوانتر از آنها هستند. از طرف دیگر، در آزمونهای سنجش حافظهی کوتاهمدت، عملکرد مغز علاقهمندان به معما برابر با عملکرد مغز اشخاصی بود که ۸ سال از آنها جوانتر بودند.
دکتر آن کربت (Ann Corbett)، سرپرست تیم پژوهشی و استاد دانشگاه پزشکی اکستر، در مورد این پژوهش اعلام کرده، بررسیهای ما حاکی از پیشرفت چشمگیر سرعت و دقت عملکرد شرکتکنندگانی بود که به حل معما علاقه داشتند. هرچند ما هنوز نمیتوانیم ادعا کنیم که حل جدول و معما ااما موجب کاهش خطر ابتلا به زوال عقل در سنین بالاتر میشود، اما این پژوهش نشان میدهد که تداوم در این فعالیتهای معمایی به عملکرد بهتر مغز در طولانی مدت کمک میکند. به علاوه با انتشار یافتههای این پژوهش، نتایج پژوهشهای پیشین، مبنی بر تأثیر مثبت حل کردن جدول و معما بر عملکرد بهتر مغز و تقویت ذهن برای سالهای طولانیتر، تأیید شد.
پژوهشگران در نظر دارند پژوهشهایشان را با همین شرکتکنندگان و پس از گذشت زمان نیز تکرار کنند و به بررسی رابطهی میان پیچیدگی معما و میزان زمان حل معما با بهبود عملکرد مغز و تقویت ذهن بپردازند.
دکتر جری ادواردز Jerri D. Edwards، استاد دانشگاه فلوریدای جنوبی که بر زمینهی مطالعاتی تواناییهای شناختی و بازیهای ذهنی تمرکز دارد، با اظهار نظر در مورد این پژوهش اعلام کرده که با توجه به روش تحقیق به کار گرفته شده در آن، که همبستگی و نه تصادفی بوده است، نمیتوان به صورت قطعی به این نتیجه رسید که انجام بازیهای ذهنی موجب بهبود عملکرد شناختی افراد و تقویت ذهن میشوند. او اعتقاد دارد که باید احتمال علاقهمند بودن افرادی که توانایی شناختی بهتری دارند، به این بازیها نیز در نظر گرفته شود.
طبق نظر او، ممکن است افراد با توانایی شناختی ضعیفتر هم به این بازیها بپردازند، اما احتمالا در زمان مواجه شدن با ضعف شناختی دچار سرخوردگی میشوند و بازی را رها خواهند کرد.
ادواردز تأکید کرده که با در نظر گرفتن پژوهشهای بالینی بسیاری که به روش تصادفی صورت گرفتهاند، انجام تمرینهای شناختی کامپیوتری که سرعت پردازش مغز را به مرور زمان بهبود میدهند، در جلوگیری از کاهش توانایی شناختی و کمک به تقویت ذهن در سنین بالا موثرتر خواهد بود.
به علاوه ادواردز معتقد است، تواناییهایی وجود دارند که حتی با افزایش سن تقویت هم میشوند، مانند مهارتهای گفتاری. بنابراین، هر چه به صورت طبیعی سن مغز بیشتر شود، عملکرد آن در بازیهای کلمهمحور بهبود مییابد. در مقابل، برخی مهارتهای شناختی مانند انتقال توجه از موردی به مورد دیگر، توجه همزمان به چند مورد، چابکی ذهنی، و بیتوجهی به حواس پرتی با افزایش سن دچار ضعف میشوند. بنابراین بسیار مهم است که مغزتان را با انجام مداوم چنین وظایفی به مرور زمان به چالش بکشید.
یکی از مواردی که ادواردز بر آنها تاکید دارد، نقش بازیها در تحریک توانایی شناختی و تقویت ذهن است. ولی او از وجود شواهد حاصل از آزمایشهای تصادفی کنترلشده که نشاندهندهی تأثیر آنها در بهبود عملکرد شناختی، کاهش احتمال زوال عقل و بهبود تواناییهای شناختی باشد، اظهار بیاطلاعی میکند.
طبق گفتهی دکتر جسیکا لنگبام (Jessica Langbaum)، پژوهشگر در زمینهی آایمر که یکی از مدیران بنیاد جلوگیری از آایمر نیز هست، شواهدی مبنی بر تاثیر مثبت انجام فعالیتهای محرک توانایی شناختی، مانند حل جدول، در تقویت قابلیتهایی مانند فکر، توجه و استدلال کردن وجود دارد. ولی ما هنوز اطمینان نداریم که این امر ناشی از تاثیر مستقیم انجام این فعالیتها باشد. به علاوه، هنوز تاثیر انجام چنین فعالیتهایی بر تاخیر شروع ناتوانیهای شناختی از جمله زوال عقل یا زوال عقل ناشی از آایمر برای ما روشن نیست.
او عقیده دارد با وجود قابل توجه بودن تتایج این پژوهش، به دلیل ارائهی دادهها توسط خود شرکتکنندگان، نباید به طور کامل بر آنها تکیه و اعتماد کرد.
به گفتهی دکتر گایاتری دِوی (Gayatri Devi)، عصبشناس متخصص در اختلالات حافظه، در مورد بررسی مغز در وضعیت طبیعی یا زوال (از جمله زوال ناشی از آایمر) باید همواره به این نکته توجه کرد که عملکرد مغز انسان حاصل توازن بین وضعیت آسیبشناسی و قدرت شناختی مغز است. بهعبارت دیگر، با بروز مشکل در وضعیت آسیبشناسی مغز (مانند زوال عقل شدید و پیشرونده)، حتی بالا بودن توانایی شناختی هم قادر به کاهش شدت پیشرفت بیماری نخواهیم بود.
خبر خوب این است که بیشتر انواع زوال عقل و آایمر، عموما به کندی پیشرفت میکنند. بنابراین به منظور تقویت ذهن و قدرت مغز و توانایی شناختی، فرصت ایجاد تاخیر در شروع نشانهها یا حتی جلوگیری کامل از آن وجود دارد.
در نهایت حل کردن معماهایی مانند جدول و انجام سایر فعالیتهای ذهنی در تقویت ذهن و افزایش قدرت آن موثر هستند، همانگونه که انجام ورزش جسمی نیز این تاثیر را دارد. طبق گفتهی دکتر دوی؛ باید به این نکته توجه کرد که که به مرور زمان و با افزایش سن، باید به صورت مستمر از مغزتان استفاده کنید و آن را به چالش بکشید. لازم نیست حتما زیاد جدول یا سودوکو حل کنید؛ یادگرفتن یک زبان جدید یا یک مهارت جدید نیز بسیار موثر است.
دوی اضافه کرده: صرف نظر از اینکه به انجام چه فعالیتی مشغول هستید، زمانی که با مسائل چالشبرانگیز در زندگیتان مواجه شوید، همهی قسمتهای مغزتان درگیر پیدا کردن یک راهحل خواهند شد. که موجب تقویت شبکههای مغزی و توانایی شناختیتان میشود.
با توجه به نتایج پژوهش اخیر، در صورتی که افراد بالای۵۰ سال زمان بیشتری را در فعالیتهای روزمرهشان به حل کردن معما، جدول و سودوکو یپردازند، عملکرد مغزی بهتری خواهند داشت. البته برخی پژوهشگران نیز بر همبستگی و نه تصادفی بودن روش انجام پژوهش تاکید کردهاند و معتقدند نباید با اطمینان در مورد تاثیر فعالیتهای ذهنی بر عملکرد بهتر مغز اظهار نظر کرد.
با اینحال، متخصصان مغز و اعصاب بر این تکته تاکید دارند که بهچالشکشیدن مغز با روشهایی مانند حل معما یا یادگیری زبان، تاثیر مثبتی بر چابکی ذهنی و توانایی شناختی دارد. بنابراین انجام فعالیتهای ذهنی را در برنامه روزمرهی زندگیتان قرار دهید؛ حل معما یا آموختن یک زبان جدید علاوه بر افزایش هیجان و لذتبخش کردن لحظات زندگیتان، به سرعت و چابکی ذهنتان نیز کمک خواهد کرد.
آیا تا به حال در هنگام احساس غمگین و بیانگیزه بودن به علائم افسردگی در وجودتان شک کردهاید؟ با وجودی که افسردگی تنها به احساس غم محدود نمیشود، ولی ویژگیهای خُلقی مانند تجربهی احساس اندوه، زودرنجی و پوچی در بین همهی اختلالات افسردگی، مشترک است و به همراه تغییرات جسمی و ذهنی که رخ میدهد، توانایی فرد برای زندگی و عملکردهای معمول را کاهش میدهد. به علاوه فرد افسرده احتمالا احساساتی مانند اضطراب، بی ارزشی، ناامیدی، بیحمایتی، احساس گناه، اختلال در خواب و اشتها، احساس خستگی و عدم تمرکز را تجربه خواهد کرد.
جالب است بدانید که افسردگی متداول ترین نوع اختلال نوروتیک یا روانی است، تا حدی که به آن سرماخوردگی روانپزشکی گفته میشود. با وجود اینکه ممکن است برخی فقط یکبار در طول زندگیشان این بیماری را تجربه کنند، ولی برای بیشتر مبتلایان، علائم این اختلال تکرارشونده هستند.
موفقیت در درمان افسردگی منوط به تشخیص در مراحل اولیه و پیگیری برای انجام اقدامات درمانی مانند دارودرمانی، رواندرمانی و تغییر سبک زندگی بیمار است و در صورت عدم پیگیری در زمان مناسب، پیامدهای جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت. افرادی که به افسردگی حاد مبتلا باشند میتوانند به درجهای از ناامیدی برسند که دست به خودکشی بزنند. بنابراین آگاهی از نشانههای این بیماری نقش مهمی در پیشگیری و درمان این بیماری دارد.
علائم افسردگی هم مانند هر اختلال روانی دیگر، مشخصهای آشکار دارد و آن تاثیر منفی بیماری در روند عادی زندگی روزمره فرد است. این علائم عبارتند از:
ناامیدی
افسردگی، این احساس را در ذهن بیمار تقویت میکند که هرگز اتفاق خوبی برایش رخ نخواهد داد. توجه کنید که معمولا در چنین مواقعی افکار منفی، به افکار خودکشیگرایانه منجر میشوند و لازم است اقدامات پیشگیرانه صورت گیرد.
اختلال در تمرکز
مبتلایان به افسردگیِ حاد معمولا با عدم تمرکز مواجه میشوند. برای مثال ممکن است در مطالعه رومه یا تماشای یک سریال تلویزیونی دچار مشکل شوند و تصمیمگیری، حتی در سطح تصمیمات ساده برایشان مشکل باشد.
اختلال در الگوی اشتها
معمولا افراد مبتلا، به عنوان مکانیسم مقابله، به خوردن بیش از حد معمول یا کمتر از حد معمول روی میآورند که نتیجهی آن کاهش یا افزایش شدید در وزنشان است.
اختلال در الگوی خواب
بیشتر مبتلایان دچار تغییر در الگوی رایج خوابشان میشوند. تغییر الگوی خواب میتواند هم به صورت خواب زیادتر از معمول و هم به صورت بیخوابی خود را نشان دهد. از نشانههای ابتلا به افسردگی حاد در افراد، بیدار شدن در زمان صبح خیلی زود است.
بیانگیزه بودن
معمولا مبتلایان به افسردگی، انگیزهی انجام فعالیتهای معمول روزمرهشان را از دست میدهند یا ظرفیت تجربهی شادی را نخواهند داشت. حتی ممکن است دچار کاهش یا عدم تمایلات جنسی شوند.
بیانرژی بودن
بیشتر مبتلایان به افسردگی از احساس خستگی شکایت میکنند، دچار کندی در فکر کردن میشوند و برای انجام فعالیتهای روزمره و معمول خود با مشکل مواجهند.
کاهش اعتمادبهنفس
بیماران مبتلا به افسردگی، اکثر اوقات در فکر کاستیها و شکستهایشان هستند و احساس گناه و درماندگی در فعالیتهایشان میکنند. جملاتی مانند من شکست میخورم.» یا زندگی خیلی عجیب و وحشتناکه.» مدام در ذهنشان تکرار میشود.
دردهای فیزیکی
عدهای از مبتلایان به افسردگی، به جای شکایت از حس ناراحتی و اندوهشان، مدام از سردرد یا مشکلات معده صحبت میکنند.
اختلال حرکتی
برخی از افرادی که به افسردگی مبتلا هستند، از نظر قوای جسمی و فیزیکی دچار تحلیل یا به بیقراری حرکتی مبتلا میشوند، برای مثال ممکن است صبح خیلی زود بیدار شوند و برای چند ساعت متوالی در اتاق قدم بزنند.
در زمان مطالعه و بررسی علائم افسردگی در نظر داشته باشید که تشخیص این اختلال بسیار پیچیده است، به دلیل اینکه گاهی دورههای افسردگی بخشی از اختلال دوقطبی یا سایر بیماریهای روانی هستند. اینجاست که اهمیت مراجعه به یک پزشک متخصص مغز و اعصاب مشخص میشود. البته توصیف خود فرد افسرده از علائمی که احساس میکند هم بسیار مهم است، و ثابت شده که این امر تحت تاثیر تفاوتهای فرهنگی نیز هست. برای مثال در فرهنگ غربی، مبتلایان به افسردگی معمولا در مورد احساساتشان صحبت میکنند. ولی در کشورهای شرقی، به نحو عجیبی بیشتر در مورد دردهای جسمی تاکید میشود. بنابراین مهم است که افراد به درمانگرانی مراجعه کنند که دارای فرهنگ مشترک باشند یا از ویژگیهای فرهنگی بیمار شناخت کافی داشته باشند.
ثابت شده که عوامل زیادی در ابتلا به افسردگی موثر هستند. اختلال افسردگی، گاهی به دلیل بیماریهای جسمی، مشکلات زندگی، یا هر عامل محرک دیگری ظاهر میشود و گاهی نیز بدون بروز هیچ یک از دلایل گفته شده و به طور ناگهانی بروز خواهد کرد. اما به هر حال موارد زیر نقش مهمی در ظاهر شدن این بیماری دارند:
ژنتیک
گاهی اختلالات خُلقی و افکار خودکشیگرایانه زمینهی ژنتیکی دارند، ولی به هر حال ژنتیک فقط یکی از عوامل موثر در افرایش خطر ابتلا به افسردگی در افراد است. ژنهای دوقلوهای همسان هم دارای تشابه صددرصدی هستند، ولی فقط سی درصد احتمال وجود دارد که هر دو به افسردگی مبتلا شوند. معمولا نشانههای افسردگی در افرادی که زمینهی ژنتیکی داشته باشند، در سنین پایینتر بروز میکند. و علاوه بر عامل ژنتیک، عوامل بسیار دیگری نیز در ابتلای این افراد به اختلال افسردگی مؤثر هستند، مانند مشکلات زندگی و اتفاقات ناگوار.
شرایط زندگی
موقعیت محل ست، شرایط مالی و وضعیت تاهل فرد، تأثیر زیادی در بروز افسردگی دارند. اما همواره این فرضیه نیز پذیرفته شده که به صورت برعکس، دلیل بروز شرایط نامناسب در زندگی فرد میتواند افسردگی او باشد. برای مثال درصد بروز افسردگی در افراد بیخانمان بیشتر است، ولی در برخی موارد نیز ممکن است وجود اختلال افسردگی در این افراد دلیل آوارگیشان باشد.
تروما
تجربهی تروما یا همان ضربهی روحی شخص در سن پایین میتواند در نوع واکنش مغز نسبت به ترس و استرس، تغییرات بلندمدت ایجاد کند. این تغییرات مغزی موجب میشود که احتمال بروز افسردگی در افرادی که سابقهی ترومای دوران کودکی دارند، افزایش یابد.
مواد مخدر
احتمال ابتلا به افسردگی در افرادی که به مواد مخدر اعتیاد دارند، افزایش مییابد.
ابتلا به سایر بیماریها
ثابت شده که احتمال ابتلا به این بیماری در افرادی که سابقهی اضطراب، دردهای مزمن و سردردهای مزمن، اختلالات خواب، یا اختلال کمتوجهی-بیشفعالی (ADHD) دارند، بیشتر خواهد بود.
ساختار مغز
بررسی تصاویر مغزی این نکته را ثابت کرده که میزان فعالیت لوب پیشانی مغز در افراد مبتلا، کاهش مییابد. به علاوه گفته میشود که الگوهای مغزی این افراد هنگام خواب متفاوت است. افسـردگی حتی موجب تغییر نحوهی پاسخگویی غدهی هیپوفیز و هیپوتالاموس فرد نسبت به تحریکات هورمونی نیز میشود.
ابتلا به این بیماری ویژهی گروه خاصی نیست و در هر قوم و نژاد، سن، طبقهی اجتماعی و اقتصادی ظاهر میشود. ولی افراد مختلف تجربههای متفاوتی از بیماری خواهند داشت.
ن
دلایل مختلفی مانند ژنتیک، بیولوژی، باروری، تغییرات هورمونی و روابط بینفردی منجر به ابتلای ن به آن میشود. بسیاری از ن دچار تغییرات رفتاری و جسمی مانند احساس افسردگی و تحریکپذیری در دوران قاعدگی هستند و بسیاری از ن افسرده نیز تجربهی احساس علائم شدیدتری در دوران پیش از قاعدگی دارند. به علاوه، علائم آن تا زمان آغاز قاعدگی در مبتلایان به سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال ملال پیش از قاعدگی (PMDD)به تدریج شدیدتر میشوند. پژوهشگران در حال بررسی چگونگی تاثیر تغییر دورهای هورمونها بر ساختار شیمیایی مغز در مبتلایان به این بیماری هستند.
همچنین بسیاری از ن دچار اختلالات خُلقی مقطعی مانند افسردگی پس از زایمان میشوند. این اختلال در فاصله کمی پس از وضعحمل ظاهر میشود و اضطراب، گریه، بیخوابی یا افکاری مانند آسیب رساندن به خود یا نوزاد از علائم آن هستند. به نحوی که انجام فعالیتهای عادی روزمره برای فرد با مشکل همراه میشود.
مردان
به طور کلی به دلایل فرهنگی مردان بیش از ن دچار خجالت از افسردگیشان میشوند. به همین دلیل به دنبال راههایی برای فرار از درمان آن مانند خوددرمانی با مصرف مواد مخدر هستند. عدم اقدام برای درمان افسردگی در مردان پیامدهای غیرقابل جبرانی در پی دارد، و به همین دلیل آمار خودکشیهای منجر به فوت در مردان بیشتر است.
کودکان و نوجوانان
معمولا همهی کودکان در سنین اولیهی رشد با مشکلات احساسی مقطعی روبهرو میشوند، اما گاهی و در برخی کودکان این بحرانهای مقطعی به افسردگی میانجامد. ثابت شده که در کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال یادگیری، اختلال کمتوجهی-بیشفعالی، اختلال اضطراب و اضطراب نافرمانی مقابلهجویانه (ODD) احتمال ابتلا به افسردگی بیشتر است. به علاوه، وجود سابقهی خانوادگی اختلالات خُلقی، استرس زیاد، و تروما نیز موجب افزایش احتمال افسردگی در سنین پایین خواهد شد.
معمولا کودکان افسرده کمتر از احساساتشان صحبت میکنند و به جای آن بیشتر از دردهای فیزیکی شکایت دارند. اما در نوجوانان علائم افسردگی متفاوتتر است و باید جدی گرفته شود. این نشانهها شامل رفتارهای پرخطر، مصرف مواد مخدر، پرخاشگری، مشکلات تحصیلی و فرار هستند. به علاوه، آمار خودکشی در نوجوانان افسرده بالاتر است. سازمان جهانی بهداشت در گزارشی اعلام کرده که خودکشی سومین عامل مرگومیر نوجوانان در سنین بین پانزده تا نوزده است.
سالخوردگان
معمولا این بیماری در سنین بالا قابل درمان نیست، به دلیل اینکه که بسیاری از این مبتلایان، افسردگی را یکی از پیامدهای طبیعی پیری و حتی واکنشی طبیعی در مقابل مشکلات جسمی و روحی سالخوردگی میدانند. ممکن است میان علائم آن در سالخوردگان با جوانترها تفاوتهایی وجود داشته باشد. برخی از علائم که مخصوص سنین بالا هستند شامل اختلال در حافظه، دردهای مبهم و توهم است. به علاوه یکی از عوارض جانبی داروهایی مانند داروهای فشارخون، سکته و حملهی قلبی، و حتی شکستگی لگن ابتلا به افسردگی است. چون این داروها معمولا در سالخوردگی مصرف میشوند و با ظهور افسردگی نیز ارتباط دارند.
این بیماری بسیار مخرب ولی به میزان موثری قابل درمان است. تنها کاری که باید انجام دهید پیگیری برای مراجعه به مراکز درمانی و رعایت مراحل درمان پزشکتان است. روشهای معمول درمان افسردگی عبارتند از:
روان درمانی: رفتار درمانی شناختی (CBT)، درمان بینفردی، و درمان خانوادهمحور
دارودرمانی: داروهای ضدافسردگی، داروهای آنتیسایکوتیک (ضد روانپریشی)، و تثبیتکنندههای خُلقی
استراتژیهای خود مدیریتی
ورزش درمانی
درمان تحریک مغزی: درمان الکتروشوک (ECT) و تحریک مغناطیسی جمجمهای تکرارشونده (RTMS)
نور درمانی: قرار دادن فرد در معرض طیف کامل نور با کمک یک جعبهی نور برای تنظیم میزان ترشح هورمون ملاتونین
رویکردهای ذهن/جسم/روح: مدیتیشن، ایمان و دعا
درمانهای جایگزین: تغذیهدرمانی، طب سوزنی، و مراقبه
وضعیتهایی شامل اعتیاد و بیماریهایی مثل اختلال استرس پس از حادثه (PTSD) و اختلال کمتوجهی-بیشفعالی موجب ایجاد اختلال در فرایند درمان افسردگی میشوند. روشن است که درمان موفق هر کدام از این مشکلات نیز، موجب بهبود قابل توجه علائم افسردگی خواهد شد.
آنژیوگرافی مغز از کاتتر، تصویربردار با اشعه ایکس و تزریق مواد کنتراست استفاده می کند تا رگ های خونی مغز برای ناهنجاری هایی مانند آنوریسم مغز و بیماری مانند آترواسکلروز، بررسی شوند. آنژیوگرافی روشی است که دقیقترین اطلاعات از عروق را تهیه ودر اختیار جراح یا متخصص مغز و اعصاب قرار میدهد. با توجه به این اطلاعات، متخصص میتواند برخی از بیماریها را بدون نیاز به عمل جراحی باز، درمان کند یا در صورت نیاز به عمل ، این اطلاعات، متخصص را در انجام سریع و دقیق این امر کمک میکند. آنژیوگرافی مغز تصاویری بسیار دقیق و واضح را از را از رگ های خونی در اختیار قرار می دهد.
پزشک شما درمورد نحوه ی آماده سازی، از جمله هرگونه تغییرات در برنامه داروهایتان آموزش های لازم را خواهد داد. درباره ی شرایطتان با پزشک خود حتما صحبت کنید. اگر حامله هستید، اخیرا دچار بیماری شدید، داروی خاصی مصرف می کنید یا به مواد کنتراست ید دار حساسیت دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
در حال حاضر آنژیوگرافی به منظور تشخیص، به صورت سرپائی از طریق کشاله ران یا مچ دست انجام میشود. ابتدا از طریق یک کاتتر که وارد فضای داخلی عروق و تا مبدأ عروق مورد بررسی هدایت می شود، ماده به ابتدای رگ مورد بررسی تزریق و سپس تصویربرداری رادیوگرافیک انجام میشود. عروقی که دچار اتساع، تنگی یا انسداد شده اند در تصویر کاملاً مشخص هستند.
پزشکان از این روش برای تشخیص یا تایید ناهنجاری ها در رگ های خونی مغز استفاده می کنند از جمله :
آنژیوگرافی مغز در موارد زیر انجام می شود :
تمام داروهایی که مصرف می کنید شامل مکمل های گیاهی، آلرژی هایی که دارید به خصوص به داروهای بیهوشی عمومی یا مواد کنتراست ید دار، باید به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک ممکن است شما را از مصرف آسپیرین یا دارهای ضدالتهابی غیر استروئیدی تا مدتی قبل از عمل منع کند.
اگر در طی این عمل به شما آرامبخش بخواهد داده شود، تا 4 یا 8 ساعت قبل از عمل نباید بنوشید یا غذا بخورید.
در این عمل تجهیزات اشعه ی ایکس استفاده می شود.
کاتتر یک لوله ی پلاستیکی است که بصورت عروقی استفاده می شود و بسیار نازک است. کاتتر درون عروق بزرگ قرار گرفته و در جای خود ثابت می شود و بسیار انعطاف پذیر است.
کاتتر از طریق برشی کوچک که توسط سوزن ایجاد شده، وارد شریان کشاله ران می شود. با استفاده از هدایت اشعه ایکس، بدون درد به عروق گردن که خون را به مغز می رسانند هدایت می شود.
سایر تجهیزات مورد استفاده در این روش عبارتند از :
اشعه ایکس از طریق اکثر اشیا از جمله بدن عبور می کند. اساس ایکس ری آنژیوگرافی مشابه ایکس ری های معمولی است. تنها تفاوت آنژیوگرافی با ایکس ری در این است که اشعه ایکس توسط تشدیدکنندههای تصویر و نتایج تصویر با TV camera نمایش داده میشود. در سیستمهای آنژیوگرافی جدید، هر فریم از سیگنال TV آنالوگ به فریم دیجیتال تبدیل شده و در حافظه کامپیوتر ذخیره میشود.
ممکن است در هنگام ورود سوزن به رگهایتان در تزریق داخل وریدی IVو زمان تزریق بی حسی موضعی، کمی احساس درد و سوزش داشته باشید. بیشتر این احساس در ناحیه برش پوست است که با بی حس کنندهی موضعی بی حس شده است. به علاوه ممکن است هنگامی که سوزن داخل ورید یا شریان قرار میگیرد، احساس فشار کنید.
اگر فرایند آنژیوگرافی مغز با آرامش انجام شود، تزریق آرامبخش داخل وریدی IV باعث میشود قبل از عمل احساس آرامش، خواب آلودگی و راحتی کنید که بستگی به میزان تاثیر بی حسی در بدنتان دارد.
ممکن است در زمان ورود کاتتر نیز کمی احساس فشار کنید که جدی نخواهد بود.
همانطور که ماده کنتراست در حال عبور از بدنتان است، ممکن است احساس گرما داشته باشید که البته به سرعت فروکش میکند.
ممکن است از شما خواسته شود تا کاملا بیحرکت بمانید تا زمانی که تصاویر x-rayگرفته شوند.
احتمالا سختترین بخش فرایند آنژیوگرافی مغز برای شما چندین ساعت ماندن روی تخت خواهد بود.
پس از تکمیل فرایند، کاتتر توسط رادیولوژیست خارج میشود. برای جلوگیری از هر گونه خونریزی از محل برش، باید محل با استفاده از دستگاه بستن عروق یا با فشار دادن، بسته شود. فشار ممکن است با دست یا با استفاده از گیرهی مخصوص اعمال شود که عموما بسته شدن کامل ناحیه برش داده شده ده دقیقه به طول میانجامد. اگر رادیولوژیست بر استفاده از دستگاه بستن عروق تاکید کند، پلاگین کوچکی که به عنوان کاتتر قرار داده شده خارج میشود و ناحیه مورد نظر به سرعت بسته میشود، تا زمان لازم برای بستری ماندن شما پس از عمل کاهش یابد.
قبل از اینکه به خانه بازگردید، لازم است چند ساعت را برای بررسی نتیجه عمل در اتاق ریکاوری بمانید.
اگر کاتتر در کشاله ران قرار داده شود، در مورد مدت زمان خاصی که لازم است پایتان را صاف نگهدارید دستورالعملهای خاصی به شما داده میشود. این دستورالعملها بر مبنای تکنیک مورد استفاده در بستن محل برش متفاوت هستند. شما میتوانید برای کاهش درد و تورم در محل ورود کاتتر از یخ استفاده کنید.
پس از عمل میتوانید فورا رژیم غذایی معمولتان را ادامه دهید و 8 تا 12 ساعت پس از عمل نیز قادر خواهید بود فعالیتهای معمول روزانهتان را انجام دهید.
در صورت احساس هرکدام از موارد زیر فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
– ضعف یا بیحسی در ماهیچههای صورت، بازوها یا پاها
– لکنت زبان
– مشکلات بینایی
– علائم عفونت در ناحیه ورود کاتتر
– سرگیجه
– درد در قفسه سینه
– دشواری تنفس
– حساسیت پوستی
– دشواری استفاده از اندامی که برش داده شدهاند.
یک رادیولوژیست، پزشکی که به طور ویژه برای نظارت و تفسیر معاینات رادیولوژی آموزش دیده، نتایج را با شما در میان خواهد گذاشت.
ممکن است نیاز به معاینات بعدی باشد. پزشک شما دلیل اصلی نیاز به معاینه دیگر را توضیح خواهد داد. گاهی به دلیل احتمال وجود اختلالات بالقوه که نیاز به بررسی بیشتر یا معاینه با تکنیک تصویری خاص دارند، لازم است معاینه بعدی انجام میشود. همچنین ممکن است پیگیری معاینات برای نظارت بر تغییر اختلالات در طول زمان، ضروری باشد. گاهی این کار برای بررسی روند درمان یا تغییرات ثابت یا متغیر در طول زمان بهترین راه است.
– آنژیوگرافی مغز ممکن است نیاز به انجام جراحی را از بین ببرد. و اگر پس از آنژیوگرافی هنوز جراحی لازم باشد، بهتر انجام میشود.
– آنژیوگرافی مغز عکسهای دقیق، شفاف و دارای جزئیات بسیاری را از رگهای خونی مغز در اختیار ما قرار میدهد. این امر به طور ویژه در زمانی که پزشک در حال بررسی روش جراحی یا دیگر درمانها باشد، بسیار مفید است.
– نتایج آنژیوگرافی مغز دقیقتر از دیگر روشهای ایجاد شده توسط سونوگرافی داپلر اولتراسوند یا دیگر عکسبرداریهای غیرتهاجمی از رگهای خونی است.
– استفاده از کاتتر ترکیب تشخیص و درمان را در یک روش واحد امکانپذیر میکند.
– پس از معاینه با x- ray هیچ اشعهای در بدن بیمار باقی نمیماند.
– x- ray معمولا در محدوده تشخیصی معمول برای این معاینات، عوارض جانبی به دنبال ندارد.
– همواره احتمال کمی برای ابتلا به سرطان ناشی از قرار گرفتن در معرض اشعه وجود دارد. با این حال مزیت یک تشخیص دقیق مهمتر از توجه به این خطر احتمالی است.
– خطر بسیار کمی در مورد واکنش آلرژیک به تزریق ماده کنتراست وجود دارد.
– اگر سابقه الرژی به ماده کنتراست x- ray داشته باشید، ممکن است رادیولوژیست شما استفاده از داروهای خاصی را برای 24 ساعت پیش از آنژیوگرافی مغز توصیه کند تا خطر واکنش آلرژیک را کاهش دهد. با این حال خطر واکنش آلرژیک ناشی از ماده کنتراست تزریق شده به یک شریان در صورتی که به رگ وارد شود، کمتر است.
– ن باید در صورت احتمال باردار بودن، به تکنسین x- ray یا پزشکشان اطلاع دهند.
– مادران شیرده باید برای شروع تعذیه نوزادشان با شیر، به مدت 24 ساعت پس از تزریق ماده کنتراست صبر کنند.
– خطر واکنش آلرژیک جدی به ماده کنتراستی که حاوی ید باشد بسیار نادر است و بخش رادیولوژی برای برخورد مناسب با این مشکل به خوبی تجهیز شده است.
– اگر دیابت یا بیماری کلیوی دارید، ممکن است کلیههایتان بر اثر ماده کنتراست آسیب ببیند. در بیشتر موارد، احتمالا پس از پنج تا هفت روز کلیههایتان عملکرد قبلی خود را باز خواهند یافت.
– هر فرایندی که شامل قراردادن کاتتر در داخل رگ خونی باشد، قطعا خطراتی دارد. این خطرات شامل خطر آسیب به رگ خونی، کبودی یا خونریزی در محل برش، و عفونت است. با این حال، برای کاهش این خطرات همواره موارد احتیاطی در نظر گرفته میشود.
– خطر بسیار کمی وجود دارد که در اطراف محل ورود کاتتر ه خونی تشکیل شده، شریان مسدود شود و نیاز به باز کردن رگ خونی ایجاد شود.
– در صورتی که در طول انجام فرایند آنژیوگرافی مغز، کاتتر پلاکهای دیواره رگ خونی را تخریب کند و منجر به انسداد جریان خون در مغز شود، خطر سکته مغزی وجود دارد. اگرچه بروز سکته مغزی در اثر عوارض مرتبط با آنژیوگرافی مغز نادر است.
– به ندرت ممکن است کاتتر به دیواره شریانها آسیب بزند، که منجر به خونریزی داخلی میشود. همچنین امکان دارد که نوک کاتتر ماده کنتراست را از پوشش داخلی شریان جدا کند، که منجر به انسداد جریان پایین دست در رگ خونی میشود. توجه کنید که معمولا کودکان در رگهایشان پلاک ندارند، و مانند بزرگسالان مستعد چنین عوارضی نیستند.
در طول فرایند، برای استفاده از حداقل دوز ممکن اشعه و در عین حال گرفتن بهترین عکسها به منظور بررسی، مراقبتهای خاصی صورت میگیرد. سازمانهای ملی و بینالمللی حفاظت رادیولوژی به طور مستمر تکنیکهای استاندارد مورد استفاده توسط متخصصان رادیولوژی را بررسی و به روز میکنند.
سیستمهای مدرن x-rayبرای حداقل سازی پراکندگی اشعهها، دارای پرتوهای کاملا کنترل شده و روشهای کنترل دوز هستند. این امر ضمانت میکند دیگر بخشهای بدن که عکسبرداری نمیشود، در معرض حداقل میزان اشعه قرار میگیرند.
در هنگام اجرای فرایند آنژیوگرافی مغز، برای کودکان یا نوجوانان، اغلب برای حداقلسازی تابش اشعه به تخمدانها یا بیضهها در زیر لگن پوشش سربی قرار میدهند.
بیماران دارای اختلال عملکرد کلیه، احتمالا کاندیداهای مناسبی برای این عمل نیستند.
بیمارانی که سابقه واکنش آلرژیک به ماده کنتراست حاوی ید برای x-ray دارند، در معرض واکنش بعدی به ماده کنتراست مشابه هستند.
حملات پانیک از جمله اختلالات روانی است که به معنای بروز نشانههای ناگهانیِ وحشت، اضطراب، ترس بسیار شدید و نگرانی است. در این حالت که نوعی واکنش عصبی فوری به محرکهای شرطی بیرونی است، قلب شما به شدت میزند و نمیتوانید نفس بکشید. حتی شاید احساس کنید در حال دیوانه شدن یا مردن هستید یا دچار سکته مغزی یا قلبی شده اید و خطر را بسیار شدیدتر و بیشتر از آنچه در واقعیت هست، احساس میکنید. عدم درمان حملات پانیک ممکن است منجر به اختلال پانیک یا تشدید بیماری شود. این حملات ممکن است شما را از فعالیتهای روزمره بازدارند. با این حال راههایی برای درمان این بیماری وجود دارد و با درمان مناسب میتوانید علائم پانیک را از بین ببرید یا به حداقل برسانید. البته توجه داشته باشید که برای تشخیص و درمان این وضعیت حتما به پزشک یا متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
از جمله روشهای جلوگیری از حملات پانیک شامل موارد زیر هستند :
ترس همان احساس عادی ما هنگام روبهرو شدن با چیزی ناشناخته یا موقعیتی نامناسب است که همهی ما آن را تجربه کردهایم. ترس واکنش غیر ارادی سیستم عصبی بدن ما به موقعیتهای خطرناک یا خطرآفرین است. اما حملات پانیک موجی شدید و ناگهانی از اضطراب و وحشت است و به ناگهانی و فلجکننده بودن، شناخته میشوند. این حملات بدون هیچ اخطاری و ناگهانی رخ میدهند. حتی امکان این وجود دارد که وقتی در حالت آرامش یا در خواب هستید دچار حمله شوید.
این احتمال وجود دارد که برخی افراد تنها یک بار دچار حملهی پانیک شوند، ولی بیشتر بیماران با تکرار آن در زندگیشان مواجه میشوند. علت تکرار حملات پانیک مواجهه فرد با موقعیتهای محرک یا استرسزا مانند صحبت کردن در جمع یا عبور از یک پل در ارتفاع بالا است؛ مخصوصا اگر بیمار سابقهی حملهی پانیک را در این موقعیتها داشته باشد. دلیل وقوع پانیک در این موقعیتها این است که فرد با احساس خطر و ناچاری مواجه است.
شاید شما فقط با یک یا چند حملهی پانیک در طول زندگیتان مواجه شده باشید و در بیشتر زمانها احساس سلامتی و شادابی داشته باشید یا شاید حملات پانیک شما به دلیل بیماریهای دیگری مانند اختلال پانیک، فوبیای ترس از اجتماع یا افسردگی رخ دهند. به هرحال حتما برایتان جالب خواهد بود اگر بدانید برای درمان حملات پانیک روشهای درمانی اثربخشی وجود دارند تا بیماران بتوانند به زندگی عادی خود بپردازند.
معمولا بیماران زمانی دچار حملات پانیک میشوند که در منزل نباشند، ولی به هر حال این حملات ممکن است در هر زمان یا هر مکانی رخ دهد. بیمارانی وجود دارند که در حال پیادهروی، رانندگی، در سالن سینما، در زمان خرید از فروشگاه یا حتی استراحت در منزل این حملات را تجربه کردهاند.
علائم حملهی پانیک به صورت سریع و ناگهانی ایجاد میشوند و معمولا پس از ده دقیقه به بیشترین حد خود خواهند رسید. معمولا بیماران حملات پانیک را برای 20 تا 30 دقیقه تجربه میکنند و زمان آن از یک ساعت فراتر نمیرود. علائم شایع حملهی پانیک عبارتند از:
اکثر علائم حملهی پانیک در بدن فیزیکی هستند و برخی افراد به علت شدت احساس این نشانهها آن را حملهی قلبی در نظر میگیرند. دیده شده که اکثر افرادی که دچار حملات پانیک شدهاند، برای درمان به دکتر یا اورژانس مراجعه کردهاند. درست است که جدی گرفتن نشانههایی مانند مشکل تنفسی، تپش قلب و احساس درد در قفسهی سینه ضروری است، ولی لازم است به این نکته توجه کنید که معمولا افراد حملات پانیک را با حملات قلبی اشتباه میگیرند ولی تا به حال برعکس این مورد رخ نداده است.
افراد زیادی هستند که در طول زندگیشان حملات پانیک را تجربه میکنند ولی با مشکل یا عوارض جانبی دیگری مواجه نمیشوند. اگر جزو افرادی هستید که تا بحال تنها یک یا دو حملهی پانیک داشتهاید، جای نگرانی نیست. ولی برخی از افرادی که با حملات پانیک مواجه میشوند، در واقع دچار اختلال پانیک هستند. دلیل ایجاد اختلال پانیک در فرد رخ دادن مکرر حملات پانیک، تغییرات عمده در رفتار معمول فرد، و نگرانی و استرس زیادی است که برای رخ دادن حملههای بعدی حس میکند.
اگر تجربهی علائم زیر را دارید، این احتمال وجود دارد که از جمله افراد مبتلا به اختلال پانیک باشید:
در گذشته تصور میشد که آگورافوبیا بیماری ترس از مکانهای باز و عمومی است، ولی امروزه ثابت شده که آگورافوبیا تحت تاثیر حملات پانیک ایجاد میشود. آگورافوبیا موجب میشود فرد نگران وقوع حملهی پانیک در موقعیتهایی باشد که فرار از آنها برایش سخت یا خجالتآور است یا نتواند کمک دریافت کند.
در نهایت این ترسها از رفتن شما به مکانهای شلوغ مانند باشگاههای ورزشی و مراکز خرید یا استفاده از وسایل نقلیه مانند هواپیما، مترو و حتی ماشین شخصی جلوگیری میکند. حتی در صورت شدت بیماری فقط در خانهی خود و کنار عزیزانتان احساس امنیت خواهید کرد.
مکانها و کارهایی که احتمال دارد افراد دچار آگورافوبیا از آنها اجتناب کنند:
اگرچه دلیل وقوع حملات پانیک و ایجاد اختلال پانیک در بیمار هنوز به صورت دقیق مشخص نشده، ولی ثابت شده که حملههای پانیک در خانوادهها به صورت ارثی است. به علاوه، احتمال زیادی وجود دارد که میان حملات پانیک و تغییرات اساسی در سبک زندگی افراد ارتباط مستقیمی وجود داشته باشد. تغییرات مهم زندگی مثل ، ازدواج، فرزنددار شدن یا طلاق، فارغالتحصیلی از دانشگاه، ورود به محل کار جدید یا از دست دادن شغل، اضطراب زیاد، مرگ عزیزان، و غیره نیز میتوانند محرک حملهی پانیک باشند.
به علاوه حملات پانیک میتوانند به دلیل وقوع مشکلات یا بیماریهای فیزیکی هم رخ دهند. اگر از جمله افرادی هستید که از نشانههای پانیک رنج میبرید، لازم است حتما با مراجعه به پزشک متخصص از نظر این موارد بررسی شوید:
خبر خوب این است که حملهها و اختلال پانیک قابل درمان هستند و به طور معمول با استراتژیهای خوددرمانی یا چند جلسه درمان، به صورت کامل رفع میشوند.
1. روش درمانی رفتار آگاهانه
روش درمانی رفتار آگاهانه مؤثرترین راه برای درمان حملههای پانیک، اختلال پانیک و آگورافوبیاست. تمرکز درمان رفتار آگاهانه بر فکر کردن در مورد الگوها و رفتارهایی است که محرک حملهی پانیک هستند. در واقع این روش به فرد کمک میکند تا به ترسهایش به صورت واقعبینانه نگاه کند.
برلی مثال اگر در حال رانندگی دچار حملهی پانیک شوید، از وقوع تصادف یا احتمال حملهی قلبی وحشت خواهید کرد، ولی باید بدانید که احتمال این موارد بسیار کم است. تنها مشکلی که برای شما رخ میدهد این است که مجبور شوید خودرو خود را به کنار جاده هدایت کنید و برای مدتی توقف داشته باشید. وقتی به خودتان یادآوری کنید که هیچ اتفاق وحشتناکی قرار نیست رخ بدهد، تجربهی حملهی پانیک بعدی با ترس کمتری همراه خواهد بود.
2. روش درمانی افشا
در روش درمانی افشا شما در یک محیط امن و تحت کنترل در معرض حالات فیزیکی پانیک قرار داده میشوید. این روش برای پیدا کردن راههای بهتر کنار آمدن با حملات بسیار مفید است. شاید از شما خواسته شود که سرتان را به اطراف بچرخانید، نفسنفس بزنید، یا نفس خود را نگه دارید. یعنی در این تمرینات برای حالات و احساسات پانیک شبیهسازی صورت میگیرد. پس از چند بار تکرار این تمرینات، ترس شما از وقوع این علائم کمتر میشود و قادر به کنترل حملات پانیک خواهید بود.
اگر به آگورافوبیا دچار هستید، قرار گرفتن در موقعیتهایی که از آنها ترس دارید بخشی از درمانتان است. در روش درمانی افشا برای فوبیاهای خاص، فرد آنقدر در معرض موقعیتی که از آن میترسد قرار میگیرد تا به تدریج آن ترس از بین برود. در طول این تجربه شما مطمئن خواهید شد که این موقعیت آسیبی در پی نخواهد داشت و قادر به کنترل احساساتتان خواهید بود.
3. روش درمان دارویی برای حملات پانیک
استفاده از دارو برای درمان موقت اختلال پانیک با کاهش برخی علائم آن مناسب است ولی دارو قادر به درمان کامل یا حذف علائم نیست. مصرف دارو در موارد بسیار شدید میتواند مفید باشد، ولی به تنهایی کاربرد ندارد. بلکه زمانی موثر خواهد بود که به عنوان مکمل درمانهای دیگر و با تغییر سبک زندگی فرد همراه باشد. در واقع مهمترین بخش درمان حملات پانیک، تشخیص علت وقوع آن است.
داروهایی که معمولا برای اختلال پانیک به کار گرفته میشوند، عبارتند از:
داروهای ضدافسردگی: لازم است که این داروها را به صورت مداوم مصرف کنید، نه فقط در هنگام حمله. چون برای تاثیرگذاری این داروها در بدن چندین هفته زمان لازم است.
بنزودیازپینها: این داروها جزو داروهای ضد اضطرابی هستند که تاثیر زمانی سریعی دارند (معمولا بین نیم ساعت تا یک ساعت). مصرف بنزودیازپینها در زمان حملهی پانیک موجب برطرف شدن سریع علائم میشود. ولی آنها باید در مصرف آنها احتیاط کنید. چون به شدت اعتیادآورند و قطع کردن مصرفشان میتواند عوارضی جدی به دنبال داشته باشد.
چمد نکته دیگر وجود دارد که برای کمک به خودتان لازم است بدانید
درست است که برای درمان حملههای پانیک، کمک و درمان تخصصی بسیار موثر است، ولی کارهای زیادی وجود دارد که با انجام آنها میتوانید به خودتان کمک کنید:
1. ارتباط صمیمی با خانواده و دوستانتان را حفظ کنید.
در زمان احساس تنهایی، اضطراب شما افزایش مییابد. بهتر است رابطه خود را با افرادی که برایتان ارزش قائل هستند حفظ کنید. اگر احساس تنهایی میکنید فقط کافی است خودتان را برای ملاقات با افراد جدید و دوستی با آنها تشویق کنید.
2. در مورد پانیک و اضطراب آن مطالعه کنید.
هر چه در مورد پانیک اطلاعات بیشتری داشته باشید، مقدار بیشتری از اضطراب و سردرگمیتان رفع میشود. بنابراین در مورد اختلال پانیک، اضطراب، و احساس ترس ناشی از حملهی پانیک مطالعه کنید. با مطالعهی این موارد مطمئن خواهید شد که شما در حال دیوانه شدن نیستید و حالات و احساساتی که در زمان حملهی پانیک تجربه میکنید عادی هستند.
3. الکل و سیگار و کافئین مصرف نکنید.
مصرف این مواد خطر وقوع حمله را در افراد مستعد افزایش میدهد. پس بهتر است از مصرف سیگار، الکل، قهوه و هر نوشیدنی دارای کافئین دیگری اجتناب کنید. حتی در مصرف داروهایی مانند قرصهای لاغری و داروهای سرماخوردگی بدون خوابآلودگی که حاوی مواد محرک هستند، احتیاط کنید.
4. به صورت منظم به ورزش بپردازید.
ورزش طبیعیترین روش برای رفع اضطراب است، مخصوصا ورزشهای هوازی ریتمیک مانند ایروبیک، شنا، دویدن یا حتی پیادهروی که در آنها فعالیت همزمان دست و پا ضروری است. میتوانید به صورت روزانه حداقل نیم ساعت و در سه دورهی ده دقیقهای ورزش کنید.
5. تمرینهای ریلکسیشن را انجام دهید.
انجام منظم فعالیتهایی مثل یوگا و ریلکسیشن باعث آرامش بدن میشود. بنابراین لازم است با صرف زمانهای منظم در برنامه روزانه، به افزایش تعادل فکریتان کمک کنید.
6. به میزان کافی و با آرامش بخوابید.
کمخوابی یا مناسب نبودن شرایط خواب باعث افزایش اضطراب میشود. برنامه روزانهتان را طوری تنظیم کنید که هر شب حداقل ۷ تا ۹ ساعت خواب آرام داشته باشید.
7. کنترل تنفستان را یاد بگیرید.
تنفس سریع (Hyperventilation) موجب وقوع حالاتی میشود که در هنگام حملهی پانیک به وجود میآیند. مثل گیجی و سختی قفسهی سینه. از طرف دیگر تنفس عمیق برطرف کنندهی علائم پانیک است. بنابراین شما با کنترل تنفستان، قادر به آرام کردن خودتان در زمان شروع اضطراب خواهید بود. با کنترل بهتر تنفستان، مدیریت موثرتری هم بر ترستان خواهید داشت.
نام بیماری آایمر یا فراموشی برای همه آشنا و شنیده شده است. در سال 1906 آلویز، روانپزشک آلمانی این بیماری علاج ناپذیر را به جهانیان معرفی کرد. برخی بر این باورند که فقط سالمندان به این بیماری دچار می شوند اما این تصور همیشه درست نیست. به طور کلی این بیماری بیشتر در سنین بالای 65 بروز می کند اما امکان ابتلا جوانان نیز به این بیماری وجود دارد که به آن آایمر زودرس گفته می شود. در ادامه بیشتر به علائم این بیماری، روش های تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت.
ممکن است برای شما پیش آمده باشد که نام یکی از آشنایان، تاریخ تولد، مناسبت یا حتی تاریخ روز جاری را فراموش کنید و یا کلید، موبایل یا وسیله ضروری را در منزل جا بگذارید. گاهی حس کنید مسیر خانه به محل کار برایتان نا آشناست. ترتیب مراحل انجام کاری که بارها آن را انجام داده اید مانند آشپزی را فراموش کنید. خاطراتی که بخش مهمی از زندگی شما هستند را به یاد نیاورید. این فراموشی ها میتوانند برای همه اتفاق بیافتند اما حتی اگر شما در سنین 40 سالگی هم باشید ممکن است از علائم آایمر جوانی باشند، پس این نشانه ها را جدی بگیرید.
آایمر زودرس قبل از 65 سالگی تشخیص داده میشود. این بیماری معمولا در دهه های 40 و 50 بروز میکند اما احتمال اینکه بعضی افراد در دهه 30 سالگی با آن درگیر شوند نیز وجود دارد.
بیماری آایمر سبب می شود به تدریج در توانایی فکر کردن درست، قدرت حافظه و در نهایت مراقبت از خودتان دچار مشکل شوید، این خبر تکان دهنده ای است و بیانگر آن است که باید خودتان را برای تغییراتی که پیش رو دارید آماده کنید. باید با برنامه ریزی مطمئن شوید که با گذشت زمان مراقبت های لازم را دریافت میکنید. برای این کار باید از اعضای خانواده و دوستانتان کمک بگیرید و حتی می توانید در ابتدا با مراجعه متخصص مغز و اعصاب و به دفاتر انجمن آایمر و گرفتن راهنمایی و مشاوره خودتان را برای رویارویی با مشکلات آینده آماده کنید.
طبق آمار انجمن آایمر بیشتر از 5 میلیون نفر در آمریکا به آایمر دچار هستند. حدود 5 درصد از این افراد به آایمر زودرس مبتلا هستند.
اکثر افراد فکر میکنند بیمارییهایی همچون آایمر، سکته مغزی، سکته قلبی و …فقط در افراد میانسال و افراد مسنتر پیش میآید، اما این تفکر غلطی است.
تشخیص آایمر زودرس در جوانی دشوار است، چرا که گاهی میتوان علائم بیماری را ناشی از استرس یا مسائل روزمره زندگی مانند فشار کار و زندگی دانست.
زمانی که آایمر روی مغز تاثیر بگذارد سبب کاهش توانایی های حافظه و قدرت تفکر می شود. این تاثیرات اغلب به آرامی اتفاق می افتد و میتواند در هر فرد متفاوت باشد به طور کلی آایمر را میتوان متداول ترین شکل زوال عقل دانست. اختلال در عملکرد حافظه و سایر توانایی های ذهنی که در زندگی روزمره تاثیر بگذارد را زوال عقلی می گویند.
علائم زیر نشانه های بیماری آایمرهستند:
۱. ضعیف شدن حافظه
زمانی که بیشترازحد معمول فراموشکار می شوید، به طور مثال بیشتر اوقات تاریخها یا رویدادهای مهم را فراموش میکنید و نیاز به یادآوریهای مکرر دارید، باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
۲. ایجاد مشکل در برنامهریزی و حل مسائل
اگر در برنامهریزی یا پیگیری برنامههایتان دچار مشکل میشوید، ممکن است به آایمر دچارباشید. اگر چنین باشد کار کردن با اعداد برای شما سخت خواهد بود. در این صورت حل مسائل و انجام محاسبات ریاضی برای شما تبدیل به یک چالش خواهد شد.
۳. بروز مشکل در انجام وظایف معمول
گاهی فرد مبتلا به آایمر دچار مشکل عدم تمرکز می شود. با پیشرفت بیماری انجام فعالیت های روزمره ای که نیازمند تمرکز و تفکر هستند، زمانبر خواهند شد. امکان دارد فرد در هنگام رانندگی دچار مشکل شده و در مسیری آشنا گم شود. این مورد یکی از نشانه های مهم آایمر زودرس است.
۴. اِختلال در تشخیص زمان یا مکان
مشکل داشتن با دنبال کردن تاریخ ها و درک نادرست از گذر زمان دو علامت رایج آایمر زودرس هستند. برنامهریزی برای اتفاقات آینده برای فرد مبتلا به آایمر دشوار است، چون این اتفاقات سریع اتفاق نمیافتند. با پیشرفت بیماری آایمر فرد در مورد مکانی که در آن حضور دارد، نحوه، مسیر و دلیل رفتنش به آن محل شدیدا دچار فراموشکاری می شود.
۵. کاهش بینایی
اختلالات بینایی نشانه دیگری از آایمر است. امکان دارد در زمان مطالعه یا رانندگی در تشخیص فاصله، رنگ و کنتراست دچار مشکل شوند. البته گاهی به علت سردرد ممکن است دچار اختلال بینایی بشوید، از این رو بهتر است برای تشخیص، به پزشک مراجعه کنید.
۶. ایجاد مشکل در یافتن واژههای درست
افراد مبتلا به آایمر ممکن است در هنگام صحبت کردن ناگهان حرفشان را قطع کنند، چون امکان دارد فراموش کنند که با چه کلمه ای می توانند جمله خود را تمام کنند. به همین دلیل اغلب حرف های تکراری میزنند. آنها ممکن است برای یافتن واژگان مناسب برای موضوعات خاص با مشکل مواجهه شوند. به همین دلیل شروع مکالمه یا شرکت در یک بحث برای فرد مبتلا به آایمر سخت به نظر میرسد.
۷. قرار دادن وسایل در جاهای اشتباه
اگر مبتلا به آایمر زودرس باشید امکان دارد وسایل را در جاهای اشتباه و غیر معمول بگذارید. در این زمان تمرکز کردن و به خاطر آوردن جایی که وسیله را در آن قرار داده اید به شدت دشوار است، تا جایی که ممکن است فکر کنید شخصی وسیله شما را یده یا قصد شوخی با شما را دارد. با پیشرفت بیماری این مشکل بیشتر اتفاق خواهد افتاد.
۸. ایجاد مشکل در تصمیمگیری
امکان دارد افراد مبتلا به آایمر زودرس در تصمیم گیری های مالی دچار مشکل شوند، این موضوع باعث گرفتن تصمیمات مالی غلط و زیان بار می شود. به طور مثال فرد مبلغی بیشتر از مقدار خریدش به فروشنده می پردازد.
اغلب فرد بیمار نسبت به رعایت بهداشت فردی بی توجه میشود و ممکن است تعداد دفعات استحمام یا تعویض لباس های کثیف وی به شدت کاهش یابد.
۹. کنار کشیدن از کار و فعالیتهای اجتماعی
با پدیدار شدن علائم این بیماری، امکان دارد متوجه شوید که هر روزبیشتر ازقبل از فعالیتهای اجتماعی، پروژههای کاری یا سرگرمیهایی که قبلا برایتان جذاب بودند، دوری میکنید. این فاصله گرفتن با پیشرفت بیماری بیشتر نیز خواهد شد.
۱۰. ایجاد تغییرات در خُلق خو و شخصیت
در خلق و خو و شخصیت فرد مبتلا به آایمر زودرس نوسانات شدیدی بروز می کند. برخی از این تغییرات عبارتند از:
بیشتر محققان معتقدند چندین عامل باعث بیماری آایمر زودرس می شوند و این بیماری فقط محدود به یک عامل مشخص نیست و علت دقیق آن به طور کامل مشخص نیست.
طی تحقیقات محققان ژن هایی کشف شدند که احتمال دارد به طور مستقیم باعث آایمر شوند یا در ابتلا به آن نقش داشته باشند. این ژن ها موروثی هستند. دارا بودن این ژن ها میتواند باعث بروز آایمر زودرس شوند. احتمال داده می شود کمتر از 5 درصد از آایمرهای تشخیص داده شده بخاطر وجود این ژن ها باشند. البته تحقیقات درباره این مساله به پایان نرسیده است.
همانطور که گفته شد آایمر وما با افزایش سن اتفاق نمی افتد، اما با بالا رفتن سن خطر ابتلا به آن بیشتر می شود، به طوری که در سالمندان بالای 85 سال ریسک ابتلا به آایمر در حدود 50 درصد می باشد.
اگر یکی از والدین، خواهر یا برادر یا یکی از فرزندان به آایمر مبتلا باشند، احتمال مبتلا شدن شما به آایمر بیشتر می شود. همچنین اگر بیشتر از یک نفر از اعضای خانواده به آایمر مبتلا باشند،، احتمال ابتلای شما نیز بسیار بیشتر خواهد شد.
آزمایش یا روش مشخصی برای تشخیص آایمر زودرس وجود ندارد، اما متخصص مغز و اعصاب با بررسی چند راه و گروهی از علائم میتواند ابتلا یا عدم ابتلای شما به این بیماری را تشخیص دهد.
متخصص مغز و اعصاب در ابتدا در رابطه با سابقه پزشکی و علائمی که در حال حاضر برایتان آزار دهنده هستند، سوال نموده، سپس از شما تست هایی گرفته میشود تا حافظه تان بررسی شود و مشخص شود که برای حل مسائل چگونه عمل می کنید.
بعد از این مرحله با انجام آزمایشات تصویر برداری نظیر ام آرآی یا اسکن ایجاد یا عدم ایجاد تغییرات در مغز شما بررسی میشود. سپس در صورت نیاز و صلاحدید پزشک آزمایشات ژنتیک انجام میشود تا بررسی شود که حامل ژن های آایمر زودرس هستید یا خیر.
اکثر کارشناسان معتقدند که بیماری آایمر به علت تجمع پروتئینی به نام آمیلوئید در مغز ایجاد میشود.
بیشتر پزشکان و کارشناسان بر این باورند که تجمع پروتئینی به نام آمیلوئید در مغز باعث بروز بیماری آایمر می شود. میزان بیشازحد این پروتئین در چگونگی فکر کردن فرد تأثیرگذار است.
گاهی، این بیماری جنبهی ارثی دارد و امکان دارد به دلیل وقوع تغییراتی در ژنهایی که از والدین منتقل میشوند، رخ دهد.
از آنجایی که هنوز دلیلی برای بروز زود هنگام آایمر در بعضی افراد پیدا نشده، تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد.
درحقیقت هم اکنون هیچ درمانی برای بیماری آایمر وجود ندارد. در بعضی موارد علائم آایمر را می توان تا حدی با داروهایی که برای بهبود و تقویت حافظه یا کم کردن اختلالات خواب استفاده می شوند، برطرف کرد. برای درمان های جایگزین تحقیقاتی در دست انجام است.
قسمت مهمی از کنترل بیماری آایمر، مثبت اندیشی است. باید به کارها و فعالیت هایی که هنوز از انجامشان لذت میبرید، ادامه دهید. همچنین روش های گوناگونی مانند یوگا و تنفس عمیق برای تمدد اعصاب پیشنهاد می شود.
به سلامتی و تناسب اندام خود توجه کنید. برای اینکارغذاهای سالم بخورید، ورزش منظم را فراموش نکنید.
داروهایی برای کاهش بعضی علائم آایمر زودرس وجود دارند. ممکن است متخصص مغز و اعصاب داروهایی مانند دونپزیل (آریسپت)، ذگالانتامین (رازادین)، ممانتین (نامندا)، ریواستیگمین (اگسلون)، دونپزیل/ ممانتین (نامزاریک) را برای کند کردن روند ضعف حافظه تجویز کند.
این داروها علائم بیماری را تا چند ماه یا حتی چند سال به تأخیر می اندازند و یا بهبود می بخشند. آنها می توانند زمان بیشتری برای داشتن یک زندگی مستقل را به شما بدهند. بعلاوه ممکن است متخصص مغز و اعصاب برای درمان بی خوابی، هراس شبانه، مقابله با اضطراب و سایر مشکلات مرتبط با آایمر، استفاده از قرص خواب، داروهای ضدافسردگی یا آرامبخشها را برای شما مناسب ببیند.
مواردی هست که باید زودتر برای آنها برنامهریزی کنید تا در آینده برایتان مشکل ساز نشوند. مثلا، بهتر است به یک وکیل مراجعه کرده و با او درمورد مسائل حقوقی تان م کنید.
به یکی از نزدیکان قابل اعتمادتان وکالت دهید تا در روزهایی که دیگر قادر به تصمیم گیری های مالی و یا حتی تصمیمات مرتبط به سلامتتان نیستید، به جای شما تصمیم گیری کنند.
بهتر است درباره نحوهی پرداخت هزینههای مرتبط با سلامت و درمانتان نیز فکر کنید. جلسه ای با اعضای خانودتان گذاشته و با آنها در مورد مسائل مالی و میزان پولی که باید برای درمان هزینه کنید صحبت کنید.
محیا کردن تجهیزات ایمنی که در خانه به آنها نیاز خواهید داشت و یا کمک گرفتن از پرستاری حرفهای مساله دیگری است که باید به آن توجه کنید.
یک گروه حمایت کننده برای مراقبت از خودتان تشکیل دهید. اعضای خانواده، بستگان، دوستان و آشنایان، همسایه ها و صد البته پزشک معالجتان میتوانند از اعضای این گروه باشند. موضوع قابل اهمیت این است که تعیین کنید به چه چیزهایی نیاز دارید، برنامهی مشخص و واقعبینانهای آماده کنید و اطرافیانتان را در جریان آنها قرار دهید.
علائم بیماری آایمر اغلب با گذشت زمان بدتر میشوند. برای افراد زیادی فاصله زمانی شروع علائم تا تشخیص رسمی آن توسط متخصص مغز و اعصاب بین 2 تا 4 سال است. به این دوره مرحله اولیه گفته می شود. مرحله پس از تشخیص مرحله دوم نام دارد که معمولا بین 2 تا 10 سال طول میکشد و در آن اختلالات شناختی خفیف هستند. در مرحله نهایی امکان بروز زوال عقل وجود دارد. زوال عقل، شدیدترین فُرم از این بیماری است. امکان دارد در این مرحله بیمار در دورههایی حافظهاش را بهطور کامل از دست بدهد و در انجام فعالیت هایی مثل مدیریت مالی، رانندگی وحتی مراقبت از خود دچار مشکل شده و به کمک نیاز پیدا کند.
درباره این سایت